Лукашэнка даводзіў Пуціну, што ў Беларусі зусім не забараняюць расейскага сімвалу вайны, а проста маюць свой уласны. Пуцін не зразумеў гэтага тлумачэння, але пагадзіўся.
Аляксандр Лукашэнка 29 красавіка зноў выправіўся з візітам у Расею, дзе разам з Уладзімірам Пуціным узяў удзел у форуме, прысвечаным «абароне гістарычнай памяці аб падзеях Вялікай Айчыннай вайны». На сустрэчы з Пуціным Лукашэнка закрануў тэму забароны ў Беларусі расейскай георгіеўскай стужкі і акцыі «Несмяротны полк» («Бессмертный полк»).
Відэа са словамі Лукашэнкі пра гэта перадаў ананімны Telegram-канал «Пул Первого», які выконвае функцыі прэс-службы Лукашэнкі. Палітык гаварыў надзвычай блытана:
«Наперадзе вялікае свята, я забыўся сказаць падчас выступу. Там у нас некаторыя таварышы, ну і ў Расеі: вось, георгіеўскія стужкі, памяць і гэтак далей… Проста вы, мабыць, забыліся, дзякуючы, дарэчы, Вам, калі Вы шэсце "Несмяротнага палка" адкрывалі, мы ў Беларусі гэтым шляхам пайшлі. Але моладзь – моладзь! – паралельна з георгіеўскімі стужкамі і шэсцем палка… У нас называюць "Беларусь памятае". Шэсце "Несмяротнага палка" ў Беларусі – "Беларусь памятае". І ніхто не забараняе ні ў якім разе георгіеўскіх стужак. Хаця я пацікавіўся гісторыяй. Раю, вось вазьміце, хай вам гісторыкі дадуць усю інфармацыю георгіеўскай стужкі. Таму мы гэтага не адмаўляем, хаця своеасаблівая ўсё ж такі гісторыя ў гэтай георгіеўскай стужкі. У нас гэта колеры нашага, як многія нас папракаюць, савецкага сцяга. Ну, на рэферэндуме прынялі такое рашэнне. І шэсце "Беларусь памятае", падобнае на вашае шэсце першае, у якім мы бралі [удзел], "Несмяротнага палка". Нічога дрэннага не бачу, калі хтосьці хоча георгіеўскую стужку, хтосьці хоча "Беларусь памятае", гэтыя знакі. Разам ідуць! Ніхто там нічога не дзеліць. Ну, камусьці ж трэба на гэта пашумець. Таму не звяртайце на гэта ўвагі, у нас ідэя абсалютна аднолькавая. Вы нашыя ідэі ведаеце, мы ведаем, расейская ідэя – гэта адзіная айчына. Як я кажу, ад Берасця да Уладзівастоку ў нас адна айчына. Ну, так атрымалася, не з нашай волі, што тут дзве дзяржавы ўтварыліся. І мы мусім зрабіць усё, каб нашыя адносіны на гэтай айчыне былі яшчэ цяснейшыя, чым ва ўнітарнай дзяржаве. І мы з Вамі нямала ў гэтым зрабілі. Я ўпэўнены, што нашыя дзеці і іншыя пакаленні яшчэ ацэняць тое, што мы тут мучымся, робім, і нам няпроста. І злева, і справа нас бамбяць. І ўсе нашыя рашэнні – яны ж накіраваныя на адзінства нашых народаў. Гэта вельмі важна напярэдадні гэтай святой даты. Таму дзякуй Вам за гэтую магчымасць».
Пуцін на гэта адказаў, што «не вельмі разумее», што Лукашэнка сказаў пра георгіеўскую стужку, а толькі здагадваецца, пра што казаў Лукашэнка. І цалкам пагадзіўся з тым, што «сімвалы могуць быць крыху розныя», але важна, што за імі стаіць «агульная гісторыя».
Георгіеўская стужка – стужка з чорнымі і жоўтымі або аранжавымі палосамі, якая пайшла ад ордэну Святога Георгія, заснаванага ў Расейскай імперыі ў 1769 годзе для ўзнагароджвання афіцэраў за заслугі на полі бою і выслугу. Падчас грамадзянскай вайны ў Расеі чорна-залатыя стужкі выкарыстоўваліся ў Белай арміі, якая зазнала паразу ад Чырвонай арміі. У часе Другой сусветнай вайны ў СССР стужку такіх колераў пачалі выкарыстоўваць на нагрудным знаку «Гвардыя», стужка зрабілася гвардзейскаю. Пазней стужка пачала з’яўляцца на іншых узнагародах, звязаных з Другой сусветнай вайной. Пасля распаду СССР яна зрабілася адным з асноўных сімвалаў святкавання Дня Перамогі ў Расеі.
Пасля нападу Расеі на Украіну ў 2014 годзе стужка пачала ўжывацца як сімвал расейскай агрэсіі. Нярэдка гэты знак выкарыстоўвалі бяздумна: напрыклад, у Расеі абураліся тым, што георгіеўскую стужку прапаноўвалі татуяваць на сабаках.
У Беларусі не было афіцыйнай забароны георгіеўскай стужкі, як ва Украіне, Латвіі, Літве і Малдове, але ўлады пагаджаліся са скаргамі на яе выкарыстанне, а асобныя ідэолагі забаранялі карыстацца ёй. Збольшага яе проста не віталі, а замест яе выкарыстоўвалі іншую стужку: у 2015 годзе прасоўвалі і ўжывалі на афіцыйным узроўні чырвона-зялёную стужку з кветкай яблыні. Гэтак жа георгіеўскую стужку замянілі ўласнай вынаходкай у Казахстане і Кыргызстане.
Расейскую акцыю «Несмяротны полк» (шэсце з партрэтамі ветэранаў Другой сусветнай вайны, а часам з партрэтамі Іосіфа Сталіна, Уладзіміра Леніна і імператара Мікалая ІІ) прарасейскім актывістам у Беларусі то дазвалялі, то не дазвалялі. На афіцыйным узроўні перамогу ў Вялікай Айчыннай вайне ў Беларусі адзначалі акцыямі пад назвай «Беларусь памятае».
Алесь Наваборскі belsat.eu
