У сацсетках завірусавалася відэа, як замежнікі ўчынілі бойку ў Гомлі. Ролік, можна сказаць, наклаўся на іншую нядаўнюю навіну – рэжым Лукашэнкі плануе прывезці ў Беларусь150 тысяч пакістанцаў у якасці працоўных мігрантаў. І адбыўся невялікі сацыяльны выбух.
Паводле ўладаў Беларусі, у бойцы ўдзельнічалі не пакістанцы (яны ўвогуле яшчэ не прыехалі), а мараканцы. Біліся нібыта праз дзяўчыну, усіх затрымалі, усім пагражае дэпартацыя. Але ў сацсетках працягваецца вэрхал – людзі пакідаюць безліч злых расісцкіх каментароў, і некаторых за гэта ў Беларусі ўжо сталі затрымліваць. З’явіліся нават так званыя пакаянныя відэа.
,,Рэжым без разбору б’е ўсіх, але вось што цікава: спачатку ён гадамі і нават дзесяцігоддзямі вырошчваў у нас ксенафобію і вялікую нелюбоў, калі не нянавісць, да іншых, а цяпер карае тых, хто добра гэтаму навучыўся.
БелТА вунь публікавала выказванні ідэолага Анатоля Глаза пра тое, што еўрапейскія каштоўнасці – гэта пачатак канца ўсяго чалавечага. У «Гомельскай праўдзе» быў артыкул «Што мігранты вытвараюць у Еўропе і якія высновы з гэтага варта зрабіць Беларусі». Ну, а ў выданні «СБ. Беларусь сегодня» можна прачытаць і пра «антыгуманістычнасць» еўрапейскіх каштоўнасцяў, і пра іх «двайныя стандарты», і пра тое, што ўсе заходнія каштоўнасці нібыта пачынаюць высмейвацца.
Натуральна, гэта толькі некалькі прыкладаў – яскравых і такіх… у лоб. Каб не было ніякіх сумневаў і розначытанняў. А колькі ксенафобіі нам прышчэплівалі менш відавочнымі метадамі?
Я добра памятаю, як у дзяцінстве часта глядзела ў тэлевізары навіны – і беларускія, і расейскія. У расейскіх асабліва любілі падкрэсліваць, што нейкае злачынства ўчыніў чалавек «каўказкай нацыянальнасці». Па-першае, не існуе такой нацыянальнасці, а па-другое, робячы такі акцэнт, медыі стваралі ілжывую карціну, нібыта большасць злачынстваў учыняецца мігрантамі з краінаў Цэнтральнай Азіі.
Да чаго тут рэжым Лукашэнкі, спытаеце вы, калі такі акцэнт рабілі найперш расейскія медыйшчыкі? А да таго, што менавіта рэжым Лукашэнкі выхоўвае нацыю «з Масквой у галаве». Ён заўжды вучыў нас ва ўсім абапірацца на Расею і браць з яе прыклад. Гэта ж вялікая Расея, ёй лепш ведаць! Вось мы і навучыліся ксенафобіі, такой распаўсюджанай у краіне скрэпаў і традыцыйных каштоўнасцяў.
,,Не, вы не падумайце, я не апраўдваю тых, хто піша жудасныя расісцкія каментары на адрас цяперашніх ці будучых мігрантаў. Я спрабую зразумець логіку ўладаў: яна ж, нібыта, гэтага і дабівалася, дык чаму цяпер прэтэнзіі?
Імаверна, уся штука традыцыйна ў тым, што ў рэжыму Лукашэнкі няма ідэалогіі як такой, а ёсць толькі імгненныя інтарэсы. І калі сённяшні інтарэс супярэчыць учорашняму, гэта праблема ўчорашняга. Раз сёння «трэба» завезці ў Беларусі 150 тысяч пакістанцаў з сем’ямі, беларусы і беларускі мусяць імгненна забыць, што трэба ненавідзець мігрантаў з усходніх краінаў. Ну, ці выбудаваць такую карціну свету, у якой мультыкультуралізм у ЕЗ – гэта кепска, а ён жа ў Беларусі – найлепшы шанец на развіццё.
Але гэтыя змены настрою ўладаў дужа нагадваюць мне дзве рэчы. Па-першае, менавіта так паводзяць сябе мужчыны, што здзекуюцца са сваіх жонак і вымушаюць іх жыць у пастаяннай нявызначанасці, які настрой і якую «палітыку партыі» чакаць сёння. Па-другое, я бачыла гэта ў ізалятарах Беларусі, калі працаўнікі ўвесь час змянялі няпісаныя правілы, і гэта не дазваляла нам распрацаваць алгарытм, які дапаможа спакойна і без праблемаў адсядзець свае содні. У такіх сітуацыях заўжды хочацца распрацаваць такі алгарытм, які дасць адносную бяспеку побач з агрэсарам, кім бы ён ні быў – п’яным мужам, жорсткім назіральнікам ці рэжымам Лукашэнкі. Але гэта, на жаль, часта немагчыма.
Прадказаць, за што ГУБАЗіК будзе затрымліваць заўтра, нерэальна. Застаецца толькі чакаць і памятаць: катаваць нельга нікога, нават самых непрыемных ксенафобаў.
