У грамадзянаў Беларусі ёсць права бясплатна нарыхтоўваць бярозавы сок для сябе, не на продаж. Пра тое, як гэта рабіць без шкоды лесу, расказалі эколагі.
Як адзначае «Зялёны тэлефон», перад пачатка збору бярозавага соку варта патэлефанаваць у лясніцтва і папрасіць, каб спецыялісты паказалі канкрэтныя дрэвы блізка да вас, з якіх можна збіраць сок. Спіс лясгасаў з тэлефонамі па раёнах можна знайсці на сайце Міністэрства лясной гаспадаркі.
Пры гэтым ёсць цэлы спіс месцаў, падрабязна распісаны на сайце Мінпрыроды, куды па сок хадзіць нельга. Гэтак, збіраць сок забаронена ў населеных пунктах, батанічных садах, дэндрапарк, месцах з жывёламі або раслінамі, якія ахоўваюцца Чырвонай кнігай. Але таксама яго нельга збіраць у сваім уласным садзе, хоць бярозы там вы можаце спакойна спілаваць.
Эколагі раяць збіраць сок не ў бярозавых лясах, а мяшаных – так сок будзе менш вадзяністым і з большай колькасцю карысных рэчываў. Абіраць трэба непашкоджаныя дрэвы з дыяметрам не менш як 20 сантыметраў і вышынёй ад 1,3 метра. Меншыя дрэвы соку дадуць мала.
Што датычыць адтулін, то варта не рабіць іх шмат, а зыходзіць з правіла адна адтуліна на дрэва з дыяметрам 20 сантыметраў. Дадатковыя адтуліны можны дадаваць на кожныя 10 сантыметраў.
Паколькі сок працякае даволі блізка да кары дрэва, рабіць глыбокія адтуліны няма сэнсу: дастаткова паглыбіцца на 2-3 сантыметра ад кары. Зрабіце адтуліну не больш як 1 сантыметра ў шырыню і выкарыстоўвайце для зліву соку жолаб з нержавеючага металу. Прыкладныя адлегласць ад зямлі да адтуліны павінна быць каля 20 сантыметраў.
Пасля таго, як патрэбная колькасць соку здабытая, адтуліну абавязкова трэба абараніць ад паразітаў і грыбкоў – замазаць воскам, вадкай яловай смалой, садовым варывам або сумессю гліны з вапнай. Калі хочаце прыйсці сюды за сокам і налета, то лепш не бярыце больш аднаго літра з дрэва.
Калі збіраць сок у забароненым месцы, то можна трапіць на штраф да 20 базавых велічынь для фізічных асобаў і да 500 для юрыдычных. Калі вы бачыце, што хтосьці нарыхтоўвае сок у неналежным месцы або робіць гэта не ашчадным для дрэваў чынам, варта растлумачыць парушальніку, што яму пагражае штраф. Калі да заўваг не прыслухоўваюцца або парушальніка няма на месцы, то трэба пры магчымасці зрабіць фота ці відэа дрэваў, запісаць каардынаты і з гэтым звесткамі звярнуцца ў раённую інспекцыю Мінпрыроды, лясгас або прыродаахоўныя ўстановы, якія кіруюць нацыянальнымі паркамі і запаведнікамі, калі нарыхтоўка вядзецца на іх тэрыторыі.
Якуб Хруст belsat.eu
