Сілавікі гатовыя змагацца з сістэмай адначасовага прайгравання музычных файлаў на смартфонах, расказвае праўладны блогер. Ён сцвярджае, што праціўнікі Лукашэнкі рыхтуюцца распаўсюджваць музыку праз «Bluetooth» і «Wi-Fi». Што?
Былы палітвязень, а цяпер праўладны блогер Раман Пратасевіч апублікаваў на сваім Telegram-канале фота раздрукоўкі, якую назваў «злівам супрацоўнікаў штабоў беглых апазіцыянераў»: сцвярджае, што дэмакратычныя сілы ўжо рыхтуюць «масавыя беспарадкі» на прэзідэнцкія выбары 2030 года. Вось гэты «зліты дакумент»:
Ніякіх доказаў ці хаця б намёкаў на тое, адкуль дакладна гэтае фота з’явілася, Пратасевіч не прыводзіць. Але ад сябе дадае: гэта трэба, каб «кіраваць натоўпам», «трансляваць каманды куратараў праз дынамікі мабільных тэлефонаў, аб’яднаных у агульную сетку спецыяльнай праграмай», «працаваць незалежна ад мабільных аператараў, бо інтэрнэт у месцах масавых пратэстаў можна лёгка адключыць». Найбольш імаверным распрацоўнікам такой сістэмы Пратасевіч называе каманду платформы «Голас» і Паўла Лібера, бюджэт праекту ацэньвае на 50 тысяч еўраў.
Гэта тэхнічна магчыма?
Праграмы для сінхроннага прайгравання музыкі на розных прыладах даўно існуюць – напрыклад, бясплатныя «Rave», «AmpMe» ці «SoundSeeder». «Кіберпартызаны» пацвярджаюць у каментары «Белсату»: калі людзі добраахвотна ўсталююць такія праграмы, то ідэя адначасовага прайгравання музыкі цалкам рэальная.
Але такія праграмы спрацуюць толькі тады, калі карыстальнікі іх усталююць. Каб прымусова ўсталяваць гэткія праграмы, трэба распрацаваць вірус, які абыдзе абарону аперацыйных сістэмаў «Android» і «iOS», што ўжо вельмі няпроста. Убудаваны ў «Android» антывірус «Google Play Protect», паводле незалежных тэстаў, бароніць ад 99,4 % новых і ад 99,7 % распаўсюджаных шкодных праграмаў. «iOS» лічыцца яшчэ больш бяспечнай, бо менш дазваляе карыстальніку і ўсталяваным ім праграмам. У 2030 годзе стварыць вірус для смартфонаў можа быць яшчэ цяжэй.
Масава ўзламаць тэлефоны праз пратаколы «Bluetooth» і «Wi-Fi» проста нерэальна, лічаць «Кіберпартызаны». Зыходзячы з публікацыі Пратасевіча, якраз гэта, а не распаўсюд віруса, ёсць асноўнай ідэяй: праз «Wi-Fi» ці «Bluetooth» павінны перадавацца нават не каманды на прайграванне файлу з інтэрнэту, а самыя файлы.
«Кіберпартызаны» раней казалі, што IT-магчымасці сілавікоў у Беларусі нельга недаацэньваць. Але адзначалі: самыя гучныя «ўзломы», пра якія заяўлялі сілавікі, насамрэч не былі ўзломамі. У «Чорную кнігу Беларусі» ўкараніўся агент, а доступ да паведамленняў «Беларускага Гаюна» атрымалі, затрымаўшы чалавека з доступам у закрыты чат праекту.
Нават калі б гэта было магчыма, паўставала б яшчэ шмат пытанняў. Як зрабіць, каб файлы пачалі прайгравацца сінхронна? Затрымка на ўжо чвэрць секунды на кожнай прыладзе пры хаця б некалькіх прыладах створыць какафонію. І навошта аўдыя? Ці не прасцей «кіраваць натоўпам» праз тэкставыя паведамленні? Аўдыяфайлы важаць шмат, у неідэальных умовах могуць доўга перадавацца. І чаму выбралі платформу «Голас», якая нібы за 50 тысяч еўраў створыць унікальны вірус без папярэдняга досведу? Ці не лепш было б ускласці віну на «Кіберпартызанаў», больш дасведчаных у хакерстве?
Да чаго тут «FireChat»?
Пратасевіч згадвае праграму «FireChat» для абмену тэкставымі паведамленнямі праз «Bluetooth» і «Wi-Fi» без доступу да інтэрнэту. Паведамленні «пераскокваюць» з апарата на апарат на малых дыстанцыях, дзе сягаюць «Bluetooth» і «Wi-Fi». А калі на нейкай плошчы шмат карыстальнікаў такой праграмы, могуць «пераскокваць» і на вялікія адлегласці праз прылады-пасярэднікі. Перадаць музычны файл праз праграму не ўдалося б, але «кіраваць натоўпам», калі знаходзішся ў натоўпе карыстальнікаў «FireChat», тэарэтычна было б магчыма тэкставымі паведамленнямі.
Праграмай актыўна карысталіся ў 2010-х у часе пратэстаў у Гон-Конгу, Эквадоры, Каталоніі, Індыі і іншых краінах. Праўладны блогер перасцерагае: сама ідэя такіх чатаў небяспечная для пратэстоўцаў, бо яны «свецяцца, як маячкі», а сілавікі іх нібыта могуць адсачыць, ды і сама наяўнасць праграмы на тэлефоне «адназначна даказвае віну». Распрацоўванне «FireChat» спынілі ў 2019 годзе, але паўсталі аналагі, напрыклад, «Bridgefy».
Можа, ад ідэі «FireChat» адмовіліся якраз праз небяспеку? «Кіберпартызаны» так не лічаць:
«"Firechat" у прынцыпе працаваў, – кажуць «Белсату» хактывісты. – Сяк-так, але працаваў. Сувязь ненадзейная, але калі б быў вялікі попыт, яго б дапрацавалі. Попыт на такія праграмы вельмі эпізадычны, таму няма нармальнай фінансавай мадэлі, як такія праграмы трымаць на плаву і працягваць развіваць.
Праблемы з бяспекай "Firechat" мінорныя [нязначныя. – Заўв. рэд.]. Праграму можна схаваць ці выдаліць. А сам факт прысутнасці ў зоне пратэстаў ужо і так "свеціць" чалавека. Здаецца, з праграмай імавернасць трапіць пад хапун не значна павялічваецца ў параўнанні з тым, як было б без праграмы».
Сілавікам трэба апраўданне для закупак новых глушылак?
Пратасевіч заяўляе, што беларускія сістэмы радыёэлектроннай барацьбы (РЭБ) ужо дастаткова прасунутыя: армейскі РЭБ «без праблемаў», як сцвярджае праўладны блогер, глушаць сістэмы кіравання дронамі і спадарожнікавае геапазіцыянаванне ды могуць лёгка справіцца з глушэннем «Bluetooth» ці «Wi-Fi». Праўда, Пратасевіч прызнае, што змагацца з гэтымі пратаколамі беларускія сістэмы РЭБ яшчэ не ўмеюць, гэта «пакуль яшчэ толькі тэстуецца».
Можа, «зліў» ад Пратасевіча быў прыхаваным прасоўваннем закупак або выдаткоўвання грошай на стварэнне новых глушылак?
«Кіберпартызаны» адказваюць скептычна. Сцэнар Пратасевіча прадугледжвае масавыя пратэсты, якія звычайна адбываюцца ў гарадах, а не на адкрытай мясцовасці. РЭБ зможа глушыць сігнал, калі глушылка будзе размяшчацца паблізу, а ў гарадскіх умовах РЭБ вельмі абмежаваная.
Алесь Наваборскі belsat.eu
