Паўла Калавура, які 10 гадоў (паспяхова) кіраваў Нацыянальным банкам, знялі з пасады за... А за што, уласна? Гледзячы на афіцыйныя відэа, чытаючы такія ж афіцыйныя справаздачы, зразумець што-небудзь цалкам немагчыма.
Вось прызначаюць Турчына – ставяць заданні, вось здымаюць Галоўчанку і хваляць, дзякуюць за службу, кветкі дораць і прэзентуюць у новым «мундзіры», а Паўла Калавура – не, быццам і не было чалавека, які 40 гадоў аддаў банкаўскай сістэме Беларусі.
Што адбылося? За што такая відавочная апала? Цішыня. Хоць адно незалежнае выданне («Наша Нiва») сцвярджае, што прычынаю такой публічнай нелюбові ёсць нястача банкаўскай ліквіднасці, а па-простаму кажучы – грошай для беларускіх прадпрыемстваў праз тое... а вось тут сюрпрыз-сюрпрыз! Бо крэдытныя беларускія рублі былі раздадзеныя расейскім прадпрыемствам!
Гэта значыць, наш галоўны банкір не дагледзеў, і, маўляў, павынесла ліквіднасць у бок дружалюбнага ўсходняга суседа. Гучыць, вядома, некалькі дзікавата. Звычайна ж было наадварот: гэта беларускія прадпрыемствы, ды што там прадпрыемствы, сама беларуская дзяржава з задавальненнем карысталася расейскімі грашовымі ўліваннямі ў расейскіх жа рублях. Дзякавала і прасіла яшчэ, а тут... Нечакана.
Ну, для пачатку, не вельмі і нечакана. Яшчэ паўгода таму, падчас 14-га пасяджэння Савету дзелавой супрацы (у Санкт-Пецярбурзе) намеснік старшыні праўлення беларускага Банку развіцця Раман Бродаў пазначыў цікавасць расейскіх прадпрыемстваў да крэдытавання ў беларускіх рублях, і тады гэта падавалася ў дзяржаўнай прэсе як «паспяховы поспех», не менш. Маўляў, глядзіце, які ў нас выдатны прадукт – экспартныя крэдыты ў беларускіх рублях, як выдатна яны дапамагаюць прадаваць беларускія «МАЗы», трактары і тралейбусы. Што ж дрэннага? І не толькі экспартныя крэдыты падсілкоўвалі ператок фінансавых плыняў у бок Расеі, была і зусім абуральная розніца ў стаўках крэдытавання.
У Беларусі, дзякуючы ў тым ліку прафесіяналізму каманды Паўла Калавура, эканамічнае тарнада, выкліканае расейскай агрэсіяй супраць Украіны, абышлося зусім невялікім коштам. Сістэму ўдалося ўтрымаць у прыстойных рамках, і стаўка рэфінансавання 9,5 %, якая азначае крэдыты для сярэдніх прадпрыемстваў рэальнага сектару на 12–13 %, была цалкам абгрунтаванаю прычынай асцярожнага пазітыву.
У Расеі ж у першую чаргу ваенныя выдаткі (якія перавалілі за $ 150 млрд за год), у другую – нястача працоўных рук (хто апынуўся на фронце, а хто з'ехаў, не жадаючы там апынуцца) нанеслі настолькі сур'ёзную прабоіну эканоміцы, што ключавая стаўка Цэнтрабанку Расеі апынулася на залімітавых 21 %. Яна б расла і далей, але ёй загадалі стаяць. Гэтыя 21 % азначалі крэдыты для расейскіх прадпрыемстваў коштам «ад 25 %».
Цалкам натуральным чынам, ва ўмовах адсутнасці межаў і звязаных эканомік (беларускі рубель адносна ўстойлівы да расейскага), прыкметная група прадпрымальнікаў задумалася, узяла калькулятары ў рукі і прыйшла да парадаксальнай высновы: 13 % значна ніжэйшыя за 25 %! Амаль удвая. І што з гэтым мог зрабіць кіраўнік Нацбанку? Акрамя рассылання неафіцыйных лістоў з просьба. «расейцам не даваць». Гэта ж не ён падпісваў усе гэтыя «саюзныя» дамовы з «наймагутнейшай» эканомікай Расеі. І не ён фактычна здаваў беларускую эканамічную незалежнасць.
У аналагічнай сітуацыі (розніца ў цэнах у дзвюх краінах), якая склалася на рынку бульбы, МАРГ проста забараніў вольны продаж у Расею (самым бракуе). Ці мог кіраўнік Нацбанку афіцыйна забараніць крэдытаваць расейскія прадпрыемствы? Відавочна, што не. І больш за тое, такая забарона павінна была б найперш закрануць тыя ж экспартныя крэдыты, якія дазваляюць прасоўваць беларускую прадукцыю. І страляць, такім чынам, сабе ў нагу... было б дзіўнавата.
,,Таму якія тут могуць быць прэтэнзіі? Тут бы ганарыцца нашымі дасягненнямі: глядзіце, якія мы магутныя – крэдытуем Расею!
Але такіх лозунгаў не відаць, хоць я б не здзівіўся, убачыўшы дзе-небудзь у «СБ» артыкул, як Беларусь фінансава падтрымлівае Расею.
Галоўная ж выснова тут наступная: калі ўжо вы сабраліся будаваць нейкую адзіную сістэму – садружнасць, саюз, імперыю, як вы яе ні называйце, то трэба ўсё ж такі паклапаціцца, каб усе часткі гэтай сістэмы дзеялі паводле адзіных правілаў. Напрыклад, у выпадку з фармаваннем Еўрапейскага Звязу і еўразоны гэта былі патрабаванні да ўзроўню інфляцыі, бюджэтнага дэфіцыту і да т. п. Без стварэння такой адзінай рамкі і выканання ўстаноўленых патрабаванняў ніякай адзінага ўтварэння быць не можа, як няма яго сёння паміж Беларуссю і Расеяй.
Разрыў ставак, які дазваляе проста браць грошы ў Беларусі пад 13 % і размяшчаць іх на дэпазітах у Расеі пад 20+ % – следства менавіта «інтэграцыі» без рамак, планаў, узгадненняў і, урэшце, жадання кагосьці акупаваць... І тут ужо кіраўнік Нацбанку Павел Калавур ні пры чым, не ў ягонай кампетэнцыі гэтыя пытанні. Здаецца.
/ ІР
