У Беларусі пад фразай «фармовачнае абрэзванне» часам разумеюць поўнае зразанне з дрэва ўсіх галінаў – ператварэнне дрэваў у высокія пні. Інстытут эксперыментальнай батанікі кажа, што гэта парушае правілы, вызначаныя Саветам Міністраў.
У Крупках, што на паўночным усходзе Менскай вобласці, нядаўна пахваліліся «фармовачным абрэзваннем дрэваў»: выданне «Крупскі веснік» расказала, што галіны ліпаў перашкаджалі хадзіць па вуліцы Леніна, таму іх абрэзалі. Чаму абрэзалі ўсе галіны, нават на вышыні больш за тры метры, не патлумачылі. Дадалі толькі, што «даведаліся меркаванне крупчанаў», і прывялі адзін ананімны каментар: «Вядома, цяпер зручна хадзіць па тратуары. З часам на дрэвах вырастуць зялёныя шапкі, і будзе прыгожа».
Гэта далёка не ўнікальны выпадак. Варварскім абрэзваннем дрэваў у Беларусі абураліся і эка-актывісты, і нават дзяржаўныя медыі. Для «Менскзялёнбуду» менчукі прыдумалі нават жартаўлівую назву: замест «Минскзеленстрой» – «Минскзелендестрой», ад англійскага слова «destroy» («знішчаць»).
Ананімны Telegram-канал «Спадчына» звярнуўся з пытаннем пра абрэзванне дрэваў, як у Крупках, у Інстытут эксперыментальнай батанікі Нацыянальнай акадэміі навук. Адказ дала намесніца дырэктара ў навуковай і інавацыйнай працы Жанна Калацкая.
«Праведзенае абрэзванне ёсць празмерным і не адпавядае патрабаванням фармовачнага абрэзвання, вызначаным "Правіламі ўтрымання азялененых тэрыторыяў" (пастанова Міністэрства жыллёва-камунальнай гаспадаркі Рэспублікі Беларусь ад 13 студзеня 2020 г. № 1). Фармовачнае абрэзванне прадугледжвае частковае выдаленне галінаў з мэтай надання кроне пэўнай формы і падтрымання яе здароўя.
Фактычна, дрэвы былі ператвораныя ў пні без захаваных галінаў, што ёсць парушэннем. Візуальна пацвярджаецца адсутнасць апрацоўвання зрэзаў ахоўнымі сродкамі, а таксама папярэдніх работаў для падвышэння ўстойлівасці дрэваў (разрыхленне прыствольнага круга, выкананне каранёвага падкормлівання)».
,,«Спецыялісты інстытуту лічаць, што такое абрэзванне недапушчальнае для здаровых дрэваў і наносіць ім значную шкоду. Поўнае выдаленне кроны парушае натуральны рост і развіццё дрэваў, зніжае іх устойлівасць. Імавернасць выжывання дрэваў пасля такога радыкальнага абрэзвання значна змяншаецца і залежыць ад пароды, узросту і іх першапачатковага стану».
Спецыялістка адзначае, што ліпа – даволі ўстойлівае дрэва, здольнае да ўтварэння новых парасткаў. Але такія пашкоджанні, спалучаныя з адсутнасцю апрацоўвання, могуць давесці да гібелі нават моцныя дрэвы.
Дзеянні, якія прывялі да пашкоджання дрэваў, могуць разглядацца як парушэнне правілаў утрымання дрэваў і цягнуць адміністратыўную адказнасць, нагадалі ў інстытуце. Таксы кампенсацыі шкоды вызначаныя спецыяльнай пастановай Савету Міністраў. Калацкая параіла звяртацца ў мясцовыя органы ўлады (у выпадку Крупак – у Крупскі райвыканкам) з заявай аб правядзенні праверкі законнасці, абгрунтаванасці і якасці праведзенага абрэзвання.
«Спадчына» ж параіла захаваць сабе гэты адказ, каб патрабаваць спыніць варварскую абрэзку дрэваў, «якая яшчэ і аплочваецца з вашых падаткаў».
Алесь Наваборскі belsat.eu
