Прэзідэнт ЗША ў інтэрв’ю прамовіў словы, якія маглі прагучаць як пагроза ці нават шантаж. Уважліва паслухалі, што менавіта ён сказаў.
Прэзідэнт Злучаных Штатаў Доналд Трамп даў інтэрв’ю ў фармаце падкасту вядоўцу «Fox News» Брэду Баеру.Там прагучаў такі выраз пра Украіну:
,,«Яны могуць заключыць угоду, яны могуць не заключыць угоды. Яны могуць стаць расейскімі калі-небудзь, а могуць не стаць расейскімі».
Па-за кантэкстам словы могуць гучаць як пагроза ці шантаж Украіны, якая бароніцца ад расейскага нападу з дапамогаю ЗША. Падобна, менавіта так гэта хочуць падаць расейскія дзяржаўныя медыі.
Ды кантэкст такі. Трамп расказваў, як патрабаваў ад краінаў NATO, каб яны ўкладваліся ў сваю абарону, і прыгразіў: «Калі не будзеце плаціць, мы не будзем вас бараніць». Вядоўца спытаў Трампа пра Украіну (23-яя – 24-ая хвіліны размовы), ці ўдасца «заключыць пагадненне» (пра што, не ўдакладніў), бо Трамп высылае Украіне амерыканскую зброю. Трамп расказаў: ва Украіны вельмі каштоўная зямля ў сэнсе рэдказямельных металаў, нафты, газу дыіншага. ЗША выдаткоўваюць «сотні мільярдаў долараў» на Украіну – і Трамп хоча, каб «нашыя грошы былі ў бяспецы», а інвестыцыя акупілася. Ён заявіў, што хоча ад Украіны рэдказямельных металаў на эквівалент $ 500 млрд, Украіна «ў прынцыпе пагадзілася». Іначай Трамп «адчуваў бы сябе дурным», бо «мы мусім атрымаць нешта, мы не можам працягваць плаціць гэтыя грошы».
Такім чынам, Трамп, падобна, меў на ўвазе, што хоча атрымаць ад Украіны адплату за дапамогу незалежна ад таго, чым скончыцца вайна, але не казаў, што Расея можа паглынуць Украіну, калі Украіна не адплаціць ЗША за дапамогу.
«Сотні мільярдаў» – гэта перабольшванне: на дапамогу Украіне з пачатку поўнамаштабнай вайны ЗША выдаткавалі толькі $ 106 млрд (звесткі на восень 2024 года). На менавіта вайсковае падтрыманне Украіны ЗША выдаткавалі $ 65,9 млрд пасля пачатку поўнамаштабнай вайны, а калі лічыць з пачатку расейскага ўварвання ў 2014 годзе, то $ 69,2 млрд (на студзень 2025 года).
Трамп не першы раз патрабуе ад Украіны доступу да здабычы рэдказямельных металаў. Прэзідэнт Украіны Уладзімір Зяленскі пагаджаецца: кажа, Украіна «адкрытая для амерыканскіх інвестыцыяў», і нагадвае, што такая прапанова была ў Плане перамогі, які Зяленскі прэзентаваў яшчэ да прэзідэнцкіх выбараў у ЗША. Супраць гэтага выступае Расея: просіць ЗША не «прадаваць» вайсковай дапамогі Украіне, а зусім не дапамагаць.
Зяленскі ж нават паказваў мапу радовішчаў: пад расейскай акупацыяй менш за 20 % мінеральных рэсурсаў Украіны, але палова рэдказямельных металаў. Зяленскі падкрэсліў, што Кіеў не прапануе «аддаць» сваіх рэсурсаў, а прапануе ўзаемавыгаднае партнёрства для супольнага распрацоўвання.
Дарэчы, як там мірнае пагадненне?
Трамп падчас выбарчай кампаніі не раз абяцаў, што спыніць вайну ва Украіне «за адзін дзень», калі будзе выбраны. Але вайна працягваецца і сёння.
Поўнамаштабная вайна ва Украіне трывае ўжо 1084 дні. За ўчора Генеральны штаб Збройных сілаў Украіны зафіксаваў 139 баявых сутыкненняў (найбольш – на пакроўскім кірунку) і налічыў, што Расея страціла за дзень забітымі і цяжка параненымі 1390 асобаў, а таксама страціла 13 танкаў, 31 браняваную машыну, 44 артылерыйскія сістэмы, 2 рэактыўныя сістэмы залпавага агню, 1 сродак паветранай абароны, 169 адзінак аўтамабільнай тэхнікі. Паветраныя сілы зафіксавалі за мінулы дзень запускі Расеяй па Украіне 19 ракетамі і 124 ударнымі беспілотнікамі тыпу іранскіх «Shahed» (ды іх імітацыямі), збілі 57 дронаў (яшчэ 64 былі «лакацыйна страчаныя» без негатыўных наступстваў). Як адзначае амерыканскі Інстытут вывучэння вайны, Украіна цяпер актыўна б’е па нафтаперапрацоўчых магутнасцях Расеі: 11 лютага ЗСУ пахваліліся ўдарам па нафтаперапрацоўчым заводзе ў Саратаўскай вобласці Расеі.
Чакалася, што адміністрацыя Трампа прэзентуе свой мірны план на бягучым тыдні – на Мюнхенскай канферэнцыі аб бяспецы ў Нямеччыне. Ды адмысловы спавяшчальнік Трампа ў справе Украіне і Расеі Кіт Келаг заявіў, што не збіраецца прэзентаваць плану менавіта на гэтым тыдні. Паводле крыніцаў брытанскага «The Telegraph», распрацоўванне плану прыпынілі, каб пракансультавацца з саюзнікамі з NATO і «даць Еўропе месца за сталом перамоваў».
Дарадца прэзідэнта ЗША ў пытаннях нацыянальнай бяспекі Майк Ўолц казаў, што Трамп плануе пакласці канец вайне Расеі супраць Украіны, але гарантыі бяспекі мусіць даць Еўропа. Зяленскі бачыць гэтыя гарантыі ў выглядзе або прыняцця Украіны ў NATO, або вяртання Украіне ядравай зброі.
Трамп таксама казаў, што гатовы падвоіць санкцыі супраць Расеі, каб прымусіць яе скончыць вайну. 7 лютага ён апавёў, што размаўляў з расейскім кіраўніком Уладзімірам Пуціным праз тэлефон, каб паспрабаваць дамовіцца спыніць вайну ва Украіне. Яні быў вынік, невядома.
11 лютага амбасадарка ЗША ў Расеі Лін Трэйсі сустрэлася з намеснікам міністра замежных справаў Расеі Сяргеем Рабковым. Пра што размаўлялі, бакі не паведамілі.
Зяленскі ж чакае на бягучым тыдні візіту важных прадстаўнікоў каманды Трампа ва Украіну, затым – сустрэчы з прадстаўнікамі Трампа на Мюнхенскай канферэнцыі аб бяспецы.
Алесь Наваборскі belsat.eu
