У гэтыя дні Літва, Латвія і Эстонія адлучаюцца ад агульнай з Беларуссю і Расеяй энергасістэмы на карысць адзінай еўрапейскай інфраструктуры. Такім чынам, Менск страціць нават гіпатэтычную магчымасць паставак у краіны Балтыі электраэнергіі з БелАЭС.
«Стрэл у нагу», «рост цэнаў», «падаражэнне камунальных паслугаў», «набліжэнне краху эканомікі» – беларуская прапаганда кпіць, паведамляючы, што ўлады балтыйскіх краінаў параілі грамадзянам запасціся харчамі і вадою ды зарадзіць партатыўныя прылады і акумулятары.
Ужо сёння Літва, Латвія і Эстонія адлучацца ад агульнай з Беларуссю і Расеяй энергасістэмы – БРЭЛЛ. 8 лютага балтыйскія краіны будуць энергетычна ізаляванымі ад усяго свету, спраўдзяць, як інфраструктура дасць рады ў аўтаномным рэжыме, а 9 лютага адбудзецца іх падлучэнне да адзінай еўрапейскай сістэмы.
БРЭЛЛ (названая паводле першых літараў краінаў-удзельніц) – дзіця савецкай эпохі. Умоўнае энергетычнае кальцо дазваляла дзяржавам набываць неабходную электраэнергію і прадаваць «залішнюю», такім чынам захоўваць баланс у нацыянальных энергасістэмах.
Менавіта з увагі на агульную інфраструктуру Беларусь спадзявалася экспартаваць энергію з АЭС у Астравецкім раёне. У 2022 годзе тагачасны намеснік міністра энергетыкі Міхаіл Міхадзюк казаў, што нашая краіна «гатовая пастаўляць электраэнергію на выгадных умовах, калі літоўскі бок у гэтым будзе зацікаўлены ў будучыні».
«Эканоміка, а не палітыка мае быць у аснове любых пастановаў, бо эканоміка – жыццё народу найперш», – сцвярджаў чыноўнік.
Літва і раней, мякка кажучы, не гарэла жаданнем купляць беларускую энергію, бо не лічыць БелАЭС бяспечнаю. Пасля запуску электрастанцыі Вільня юрыдычна адмовілася ад імпарту электрычнасці з Беларусі.
І калі можна было спадзявацца, што са зменаю ўлады ў Беларусі і паляпшэннем стасункаў паміж дзяржавамі палітыкі ўсё ж дамовіліся б наконт паставак энергіі, то цяпер такія надзеі руйнуюцца: Літва плануе дэмантаваць інфраструктуру, што звязвае яе з нашай краінаю.
Тэарэтычна дзяржавы могуць узнавіць «энергетычную сувязь», аднак для гіпатэтычнай інтэграцыі беларускай і літоўскай (а фактычна – адзінай еўрапейскай) сістэмаў спатрэбіцца адмысловае абсталяванне, і, як мяркуюць эксперты, такія буйныя інвестыцыі не дадуць эканамічнага эфекту.
Украіна, дарэчы, яшчэ ў 2022 годзе далучылася да адзінай еўрапейскай энергасістэмы, хаця да вайны багата электрычнасці купляла ў Беларусі. У сакавіку таго ж года тагачасны кіраўнік «Укрэнерга» Уладзімір Кудрыцкі заявіў, што Беларусь і Расея «страцілі ўкраінскі рынак электраэнергіі назаўжды».
Выходзіць, што цяпер электраэнергію, якую вырабляюць у Беларусі, можна спажываць толькі ўнутры краіны, бо ў Расеі сваёй стае.
Вось беларуская прапаганда і злуецца.
Краіны Балтыі будуць атрымліваць энергію некалькімі шляхамі: падводнымі кабелямі (іх два) з Фінляндыі ў Эстонію, яшчэ адным кабелем, пракладзеным праз Балтыйскае мора з Швецыі ў Літву, а таксама наземным кабелем з Польшчы ў Літву (да 2030 года гэтыя краіны злучыць другі сухаземны кабель).
Пасля разбурэння БРЭЛЛ у аўтаномным рэжыме пачне функцыянаваць энергасістэма Калінінградскай вобласці. Расейскія ўлады запэўніваюць, што загадзя да гэтага падрыхтаваліся.
Віцэ-прэм'ер Беларусі Віктар Каранкевіч таксама казаў, што на нашую рэспубліку выхад балтыйскіх краінаў з БРЭЛЛ ніяк не паўплывае:
«Былі праведзеныя адпаведныя работы і на лініях электраперадачы, і на падстанцыях. Мы гатовыя да гэтага. Беларуская энергасістэма будзе забяспечваць стабільную, надзейную працу ў сінхранізацыі і ў паралельнай працы з расейскай энергасістэмаю».
Праект далучэння балтыйскіх рэспублік да еўрапейскай сістэмы рэалізоўваўся больш за 15 гадоў, амаль усе выдаткі прафінансаваў ЕЗ. Улады запэўніваюць, што тарыфы на святло вырастуць у межах 5 %. Пра гэта, напрыклад, казаў парламенцкі сакратар міністэрства клімату і энергетыкі Латвіі Яніс Ірбэ:
«Цяжка прагназаваць, але ў сярэднетэрміновай перспектыве мы прадугледжваем павышэнне не больш за 5 %. Натуральна, можа быць кароткачасовы скачок цэнаў, бо рынак можа адрэагаваць на такі буйны працэс. Аднак мы чакаем, што потым ён стабілізуецца і цэны вернуцца на ранейшы ўзровень».
Улады Літвы, Латвіі і Эстоніі таксама падкрэсліваюць, што рыхтаваліся да энергетычнай «рэвалюцыі» доўга, а таму цяпер гатовыя, і працэс мае адбыцца гладка. Нейкія перабоі, натуральна, могуць здарыцца, аднак гэта будзе месцамі і кароткачасова. Галоўнае, каб не было дыверсіяў.
Парада зарадзіць электронныя прылады ці трымаць пад рукою партатыўны акумулятар не азначае блэкаўту – гэта толькі імавернасць, такая ж, як і ў непагадзь, калі святло знікае падчас моцнага ветру і падзення дрэваў на правады.
«Мы пазбавім Расею магчымасці выкарыстоўваць электраэнергетыку ў якасці інструменту геапалітычнага шантажу. Гэта апошні крок у нашым змаганні за энергетычную незалежнасць. Мы нарэшце здольныя ўзяць сітуацыю ў свае рукі», – казаў надоечы міністр энергетыкі Літвы Жыгімантас Вайчунас.
Краінам Балтыі было, так бы мовіць, некамфортна, што пастаўка часткі электрычнасці ў іхныя краіны залежала ад Расеі, бо стабільнасць гэтых паставак была пад пагрозаю.
Напярэдадні энергетычнага перападлучэння сацсеткі пачалі поўніцца панічнымі допісамі пра тое, што ў адмове ад БРЭЛЛ няма ніякай карысці, што ўлады балтыйскіх рэспублік робяць глупства, што ўсё падаражэе і варта запасацца газавымі лямпамі. У напісанні часткі такіх каментароў западозрылі крамлёўскіх ботаў.
«Крэмль намагаецца ўмешвацца ў дыскусіі, выдаючы сваіх агентаў за грамадзянаў Літвы. Частка такіх акаўнтаў дакладна не належыць літоўцам. Гэта яшчэ адна аперацыя Крамля ў інфармацыйнай прасторы», – адзначае прадстаўнік цэнтру аналізу дэзынфармацыі «Debunk.org» Віктарас Даўкшас.
Такія допісы ад імя фэйкавых «заклапочаных грамадзянаў» прапаганда потым падае як масавае народнае абурэнне.
Сцяпан Кубік belsat.eu
