У вялікім расследаванні выявілі трох адказных за вываз каштоўнасцяў. Усе тры – з акупаванага Крыму. Агулам з Херсону вывезлі 33 тысячы гістарычных артэфактаў і мастацкіх твораў.
Украінскае англамоўнае выданне «Kyiv Independent» апублікавала вялікае расследаванне пра раскраданне музеяў у Херсоне. Гэтае ж расследаванне на ўкраінскай мове апублікавала «Українська правда».
Журналісты расказваюць, што расследаванне было «вялікай авантурай»: з украінскага боку амаль не засталося сведкаў, з расейскага – усё засакрэчана. Давялося некалькі месяцаў шукаць зачэпкі і размаўляць (пад выглядам то расейскага тэлеканалу, то расейскіх следчых) з перабежчыкамі, якія дапамагалі вывозіць каштоўнасці.
Але гаворка была пра адно з наймаштабнейшых злачынстваў: рабаванне музеяў у акупаваным Херсоне, якое называюць адным з найбуйнейшых такіх рабаванняў з Другой сусветнай вайны. Расейскія сілы пры адступленні вывезлі з Херсону больш за 33 тысячы экспанатаў, гістарычных артэфактаў і мастацкіх твораў.
Адказнымі за рабаванне называюць начальніка цэнтру сувязяў Чарнаморскага флоту Расеі (на момант рабавання – каменданта) Дзмітрыя Ліпава, прызначанага Расеяй начальніка аддзелу музейнай справы «Міністэрства культуры» акупаванага Крыму Сяргея Патрушава, а таксама прызначаных Расеяй дырэктараў крымскага музею Херсанэс Таўрыйскі і Музею абароны Севастопалю Алену Марозаву і Міхаіла Смародкіна. Ліпава называюць адказным за бяспеку калекцыі падчас выкрадання, Патрушава – адказным за вываз карцінаў Херсонскага мастацкага музею, а дырэктары крымскіх музеяў займаліся адборам прадметаў з калекцыі краязнаўчага музею. Вываз экспанатаў курыравалі супрацоўнікі Федэральнай службы бяспекі Расеі.
Расейскія сілы вывозілі каштоўнасці не толькі з Херсону, але і з іншых акупаваных тэрыторыяў. Бі-Бі-Сі яшчэ вясной 2022 года расказвала, як гэта адбывалася на Данбасе і пад Кіевам.
Алесь Наваборскі belsat.eu
