Аляксандр Лукашэнка і прэзідэнт Расеі Уладзімір Пуцін падпісалі дамову «Аб гарантыях бяспекі Саюзнай дзяржавы». Таксама падпісаная дамова аб фармаванні аб'яднанага рынку электраэнергіі. Такія вынікі візіту Пуціна ў Менск 6 снежня. На думку экспертаў, гэта не нясе Беларусі нічога добрага.
Лукашэнка – пра грошы, Пуцін – пра вайну
Мяркуючы з навін, якія публікаваліся з сустрэчы, Аляксандра Лукашэнку больш цікавілі грошы. Ён хоча адзіны рынак энергарэсурсаў, што азначае больш танныя нафту і газ. Таксама імпартазамяшчальных праектаў «у сотні разоў больш», на якія Расея дае грошы. Ён звярнуў увагу і на тое, што ў Расею з Беларусі з'язджаюць рабочыя рукі, якіх мала ў краіне, таму, маўляў, трэба неяк разам кіраваць працоўнымі рэсурсамі. Па выніках сустрэчы падпісаная дамова аб фарміраванні аб'яднанага рынку электраэнергіі. Дакладных умоў пакуль не агучана, але ў любым выпадку гэта нашмат сціплей, чым патокі танных нафты і газу. Тым больш, што ў Беларусі з электрычнасцю праблем няма, а Расея заўсёды, калі і купляла беларускую электраэнергію, то невялікія аб'ёмы.
Уладзімір Пуцін шмат казаў пра канфлікты. Апісваючы дамову аб «Аб гарантыях бяспекі Саюзнай дзяржавы» Пуцін заявіў, што Саюзная дзяржава Беларусі і Расеі павінна разам абараняць суверэнітэт, канстытуцыйны лад, знешнія межы і, калі спатрэбіцца, зроблена гэта будзе з ужываннем ядравай зброі. Яна ўжо ёсць у Беларусі, падкрэсліў Пуцін у чарговы раз. Яшчэ кіраўнік Расеі абвясціў, што балістычная ракета «Орешник», якой атакавалі Днепр, з'явіцца ў Беларусі ў 2025 годзе.
«Навошта гэта Беларусі і Лукашэнку – вялікія пытанні»
На думку палітычнага аглядальніка радыё «Свабода» Валера Карбалевіч, заявы Пуціна – гэта прапагандысткі ход і запужванне Захаду.
«Тут і блеф, і эскалацыя. Пуцін падвышае стаўкі, умацоўвае пазіцыі перад магчымымі перамовамі па замірэнні ва Украіне. Ён хоча іх весці з пазіцыі сілы. Размяшчэнне ў Беларусі ракеты “Орешник” – адзін з элементаў гэтай пазіцыі сілы. І адначасова гэта ўцягванне Беларусі ў геапалітычную барацьбу з Захадам, узмацненне залежнасці ад Расеі, асабліва ў вайсковым плане, – кажа Валер Карбалевіч. – Цалкам зразумела, навошта гэта Пуціну, навошта гэта Беларусі і Лукашэнку – ёсць вялікія пытанні.
,,Ці то Лукашэнка больш не можа супраціўляцца, ці ён чамусьці лічыць, што гэта падвышае яго палітычную вагу. Хоць насамрэч гэта павелічэнне залежнасці ад Расеі. Бо і ядравая зброя, і “Орешник” – гэта расейская зброя, якой можна будзе карыстацца толькі з дазволу Расеі».
На яго думку, гэта ўскладняе любыя магчымасці перамоваў Беларусі з Захадам і размарожванне адносін. Такія намёкі нібыта былі ў звязку з вызваленнем палітвязняў.
«Цяпер гэта вельмі аптымістычныя надзеі», – падкрэслівае Карбалевіч.
Пакуль адзіная выгада для Лукашэнкі, якая бачная, усё ж эканамічная.
«Калі казаць пра матэрыяльныя рэчы, думаю, ён нешта атрымаў. Гаворка ішла пра новыя крэдыты, імпартазамяшчэнне, прынамсі, ён спрабаваў нешта вытаргаваць», – кажа Карбалевіч.
Дадатковае ўцягванне ў канфлікты
Палітычны аглядальнік Аляксандр Фрыдман адзначае, што гэты візіт Пуціна падвышае вагу Лукашэнкі і ў пэўным сэнсе выгадны для яго.
«Яго вага нібыта расце, калі кажуць, што ён прымае рашэнні наконт ядравай зброі і “Орешника”. Я б гэта разглядаў як прапагандысцкую акцыю, каб узмацніць напружанасць на Захадзе – “вось глядзіце, ёсць не толькі Пуцін, але і Лукашэнка, які зусім без тармазоў, гатовы націснуць на ўсё, што можа”. Таму складаюць уражанне, нібы ён прымае рашэнні», – кажа Аляксандр Фрыдман.
Гэта таксама можа выкарыстоўвацца як аргумент, каб зацягнуць Лукашэнку на перамовы па Украіне. Правесці іх у Беларусі ў Лукашэнкі няма шансаў, асабліва на фоне таго, што на гэта прэтэндуюць Турцыя, Казахстан і Вугоршчына, лічаць Аляксандр Фрыдман і Валер Карбалевіч. Шансы Лукашэнкі трапіць на перамовы трошкі большыя, калі будуць падымацца пытанні рэгіянальнай бяспекі, лічыць Кабралевіч, але перамоваў яшчэ не бачна на гарызонце.
«Для Лукашэнкі гэта ўсё выдатныя падарункі. Але што такое “Орешник”? Гэта пакуль пытанне. Але ні да яго, ні да ядравай зброі ён не будзе на самой справе мець ніякага дачынення. Гэта супярэчыць прынцыпам расейскай стратэгіі. Нават у камуністычныя часы, калі СССР размяшчала ядравую зброю ў ГРД, Польшчы ці Чэхаславакіі, яны ніколі не давалі ёю карыстацца, а ўсё кантралявалі самі.
З другога боку, для Беларусі гэта катастрафічна, бо гэта дадатковае ўцягванне ва ўсе канфлікты. Калі “Орешник” будзе прыменены з тэрыторыі Беларусі, пасля слоў Пуціна гэта азначае, што рашэнне прымаў Лукашэнка. Тады і паляціць у адказ супраць Беларусі», – падкрэслівае Фрыдман.
Скончыцца горшае для Украіны – пачнецца горшае для Беларусі
Увогуле падпісанне дамовы – гэта фармальнасць, лічыць эксперт, бо сувязі з Расеяй ужо занадта цесныя без аніякіх дамоў. Гэта можна разглядзець на прыкладзе «абароны канстытуцыйнага ладу», пра якую казаў Пуцін.
«Уявім, што ў Беларусі пачаліся пратэсты пасля выбараў і ў Лукашэнкі не атрымліваецца справіцца. Гэта ж зразумела і без аніякіх папер, што будуць кінутыя расейскія сілы, каб падтрымаць Лукашэнку. Было відавочна і ў 2020 годзе, што Расея не дазволіць змяніць у Беларусі статус-кво. І яны чарговы раз дэманструюць, што Беларусь цалкам пад расейскім кантролем. Гэтыя дамовы яшчэ раз даюць магчымасць пры жаданні цалкам выкарыстаць беларускі рэсурс», – працягвае Фрыдман.
Гэта азначае, што Лукашэнка не толькі можа разлічваць на падтрымку, але і будзе вымушаны па загадзе Пуціна адправіць войскі, напрыклад, у Курскую вобласць, лічыць эксперт.
«Наступствы ўсяго, што адбываецца, будуць вельмі сур’ёзныя. Уявім, што вайна ва Украіне спынілася на сённяшняй лініі фронту, галоўныя пытанні не вырашаныя. Гэта азначае жалезную заслону. Беларусь застаецца за ёю сам на сам з гэтай агрэсіўнай рэваншысцкай Расеяй, якая ўжо для сябе вырашыла, што Беларусь у яе кішэні. І калі скончыцца самае горшае для Украіны, пачнецца самае горшае для Беларусі, а менавіта знішчэнне беларускай незалежнасці», – падводзіць рысу Аляксандр Фрыдман.
Арсен Рудэнка belsat.eu
