Літва правярае і будзе правяраць беларусаў на «пагрозу нацыянальнай бяспецы», сказаў «Белсату» міністр абароны Літвы. Са справаю Верамейчыка ён незнаёмы. Таксама са справаю не знаёмая міністарка ўнутраных справаў.
Затрыманага ў В’етнаме былога ваяра палка імя Кастуся Каліноўскага і дзейнага дэлегата Каардынацыйнай рады Васіля Верамейчыка выдалі ў Беларусь тыдзень таму. У В’етнаме ён апынуўся пасля таго, як Літва назвала яго «пагрозаю нацыянальнай бяспецы». Таксама адзначаецца, што на просьбу штабу палка Каліноўскага, з якім у Верамейчыка паўстаў канфлікт, Служба бяспекі Украіны закрыла яму ўезд ва Украіну.
Міністр нацыянальнай абароны Літвы Лаўрынас Касчунас адказаў «Белсату», што не знаёмы з сітуацыяй вакол Верамейчыка, але запэўніў, што інстытуцыі Літвы працуюць паводле сваіх алгарытмаў:
,,«Калі былі нейкія звесткі, што ён можа быць звязаны з рэжымам ці нейкай іншай рызыкай, зрабілі такое рашэнне. Па-ўсякаму бывае. Так дзяржава пастанавіла, так зрабіла».
Палітык паўтарыў, што «трэба глядзець у гэтую канкрэтную сітуацыю», а правяраць кожную сітуацыю мусіць Дэпартамент міграцыі. Але дадаў, што пераезд Верамейчыка ў В’етнам наўрад ці быў «найлепшым варыянтам», бо В’етнам мае сувязі з Расеяй і Аляксандрам Лукашэнкам.
Верамейчык – далёка не першы беларус, якога ў Літве назвалі «пагрозаю нацыянальнай бяспецы». Чаму Літва бачыць пагрозу нават у тых, хто змагаецца супраць рэжыму Лукашэнкі ці расейскай агрэсіі? Касчунас адказаў, што трэба «глядзець індывідуальна на кожны аспект» – і што Літва так і робіць.
«У нас беларусаў шмат, – адзначае Касчунас. – Пытанне, наколькі мы можам сітуацыю кантраляваць, наколькі гэта небяспечна для нашай краіны ці не. Напрыклад, калі прыязджаюць людзі, якія па-сапраўднаму працуюць з рэжымам, то гэта нядобра для нашай бяспекі. І нашыя фільтры цяпер пачынаюць працаваць – працуюць так, як яны могуць працаваць, вось і ўсё. Павінны правяраць людзей, якія хочуць тут жыць. Нармальна».
Несправядлівага стаўлення да беларусаў у Літве Касчунас не бачыць:
«Кожная дзяржава думае пра сваю нацыянальную бяспеку. Калі ёсць факты, што асобы, якія тут жывуць, прыязджаюць дамоў у Беларусь, рэгулярна гэта робяць, тады пытанне, чаму яны так робяць: ёсць нейкая звязка з рэжымам, няма такой звязкі з рэжымам? Можа, яны атрымліваюць нейкія заданні ў Беларусі, потым прыязджаюць сюды і выконваюць тут гэтыя заданні. Гэта ж, ведаеце, можна адкрыць усю мяжу, каб усе прыязджалі. А які сэнс з таго? Дзяржава ж мусіць правяраць, хто тут жыве. Нармальна».
Ці можа пасля выпадку Верамейчыка змяніцца падыход?
,,«Бываюць такія выпадкі, што не праверыш – і будзеш мець інцыдэнт, – адказаў Касчунас. – Вядома, трэба глядзець акуратна. Не пытанне, трэба акуратна глядзець, каб не было такіх сітуацыяў».
Міністарка ўнутраных справаў Літвы Агне Білатайце ў каментары «Белсату» сказала, што літоўскія інстытуцыі і ў прыватнасці Дэпартамент дзяржаўнай бяспекі мусяць патлумачыць сітуацыю з Верамейчыкам, бо магчыма, ёсць больш інфармацыі, чымся апублікавана цяпер. Пакуль жа яна можа казаць толькі пра публічную інфармацыю. Рашэнні пра Верамейчыка – пытанне не МУС, а інстытуцыі, якая адказвае за дзяржаўную бяспеку.
Кіраўнік фонду «BYSOL» Андрэй Стрыжак тым часам напісаў у Facebook, што Верамейчык звяртаўся па дапамогу, калі яго прызналі «пагрозаю нацыянальнай бяспецы» ў Літве, выканаў першую інструкцыю пра пераезд у Грузію і атрымаў алгарытмы далейшых дзеянняў у легалізацыі ў Еўразвязе, але пасля гэтага перастаў выходзіць на сувязь.
Стрыжак нагадаў: сістэма прызнання «пагрозаю нацыянальнай бяспецы» ў Літве ўвесь час крытыкуецца з боку праваабаронцаў як недасканалая. «BYSOL» жа падтрымлівае тых, каго прызналі «пагрозаю Літве», і адкрывае зборы на адвакатаў, каб у законным парадку абскарджваюць такія пастановы ў літоўскіх судах.
Колькі беларусаў Літва назвала «пагрозаю нацыянальнай бяспецы», невядома: паведамлялі толькі, што з лістапада 2022 года да лістапад 2023-га такіх было 1644. Прыкметаю пагрозы могуць палічыць службу ў беларускім войску, працу на БелАЭС ці працу ў кол-цэнтры банку. На момант публікацыі невядома аб справах супраць беларусаў у Літве за шпіянаж на карысць Беларусі, але вядома, што ў Беларусі вярбуюць літоўцаў – прынамсі аднаго літоўца ўжо асудзілі за шпіянаж на карысць рэжыму Лукашэнкі.
Таксама глядзіце ў сюжэце:
Ганна Русінава, Алесь Наваборскі belsat.eu
