Доктар Ежы Дарыюш Келбовіч стаў удзльнікам канферэнцыі на тэму выбарчых стандартаў ў Менску. Цытаваў там Гігіна і наракаў на Польшчу. «Белсат» зацікавіўся персонай гэтага навукоўца.
«Здаровы паляк» у Менску
Канферэнцыя «Міжнародныя стандарты і выбарчы працэс: досвед і перспектывы развіцця», у якой прыняў удзел Ежы Дарыюш Келбовіч адбылася ў Менску 18-20 верасня. Мерапрыемства было арганізаванае пры ўдзеле Акадэміі кіравання пры прэзідэнце.
Як паведаміла БелTA, доктар Ежы Дарыюш Келбовіч прадстаўляў варшаўскую Вышэйшую школу бяспекі і аховы. Ён выступаў у рамках панэлі «Роля інстытутаў грамадзянскай супольнасці ва ўдасканаленні выбарчага працэсу: традыцыі і інавацыі» і распавядаў пра «арганізацыю назірання за выбарамі і назіральнікам у польскай прававой сістэме».
«Суцяшае тое, што, нягледзячы на абмежаванні свабоды слова і таталітарную гістарычную палітыку, якая характарызуе сучасную Польшчу, там усё яшчэ ёсць здаровыя сілы», - працытаваў ён у пачатку свайго выступу прапагандыста і генеральнага дырэктара Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі Вадзіма Гігіна.
Сябе доктар Келбовіч назваў «здаровым палякам» і прызнаўся, што «ўжо некалькі гадоў у нашай краіне існуе эпідэмія русафобіі». У якасці прыкладу «чумы», якая пануе ў Польшчы, ён прывёў «незапрашэнне ў краіну навукоўцаў з Беларусі і Расіі».
«Ім нават візы не даюць, каб яны не прыехалі», - цытуе доктара Белта.
Дзяржаўнае інформагентсва таксама паведамляла, як «жыхар Варшавы» Ежы Дарыюш Келбовіч адзначаў розніцу ў падыходах да захавання гісторыі ў Польшчы і Беларусі… ў грамадскім транспарце.
,,«Я чуў, як побач са мной размаўлялі пра Вялікую Айчынную вайну (…) Я даўно жыву на гэтым свеце, але ў польскім транспарце не чуў, каб на такія тэмы гаварылі. Больш за тое, тут у Беларусі паважаюць ветэранаў, якія ўдзельнічалі ў вайне», - цытуе яго Белта.
З Белсатам доктар Келбовіч размаўляць адмовіўся. Таксама ён не адказаў на дзве просьбы пацвердзіць свой удзел у канферэнцыі ў Менску і пракаментаваць выкладзеныя на ёй тэзісы.
Заняткі па дзейнасці SOP i ABW
Прафесійную гісторыю польскага навукоўца «Белсат» вымушаны быў даследаваць самастойна. Мы звярнуліся ва Універсітэт Марыі Складоўскай-Кюры ў Любліне, дзе згодна з наяўнай інфармацыяй на факультэце права і адміністрацыі ён будаваў акадэмічную кар'еру і у 1982 годзе абараніў доктарскую дысертацыю ў галіне міжнароднага права.
«У нашых архівах няма файлаў доктарскай дысертацыі спадара Ежы Дарыюша Келбовіча», — гаворыцца ў адказе кіраўніцтва ўніверсітэта.
З агульнадаступнай інфармацыі вядома, што з 2005 года доктар Келбовіч выкладае ў прыватнай варшаўскай навучальнай установе – Вышэйшай школе бяспекі і аховы. Цяперашнім рэктарам установы з'яўляецца генерал турэмнай службы д-р Яцэк Памянкевіч, таксама выпускнік Універсітэта Марыі Складоўскай-Кюры ў Любліне.
У гэтым навучальным годзе доктар Келбовіч з'яўляецца навуковым кіраўніком першай і другой ступені навучання і спецыялізуецца на «прававых аспектах дзейнасці асобных органаў прававой абароны ў сферы дзяржаўнай бяспекі», праводзячы заняткі, у прыватнасці, па сістэме правасуддзя Рэспублікі Польшча і прававых асновах бяспекі.
«Выкладчык нашай Школы д-р Ежы Келбовіч 16-20 верасня г.г. быў у адпачынку. Пра свой удзел у нейкай навуковай канферэнцыі ў той час кіраўніцтву ўніверсітэта ён не паведамляў», – напісаў рэктар Памянкевіч у адказе на запыт Белсату.
Загваздка, аднак, у тым, што 12 верасня, гэта значыць за 4 дні да «адпачынку», на сайце школы з’явілася паведамленне аб тым, што «ў сувязі з замежнай паездкай на канфэрэнцыю 19 верасня 2024 г. дзяжурства д-ра Ежы Келбовіча адмененае». Запіс апублікаваў карыстальнік «sylwia», што дазваляе меркаваць, што доктар Келбовіч зрабіў гэта не самастойна.
На просьбу патлумачыць, як магло быць, што кіраўніцтва навучальнай установы не ведала пра «замежную паездку на канферэнцыю» свайго супрацоўніка, хоць пра гэта паведамляе сайт Школы, рэктар Яцэк Памянкевіч падкрэсліў, што «дэкан факультэта бяспекі, дзе працуе д-р Ежы Келбовіч, як і рэктар установы, не мелі ніякай інфармацыі пра план удзелу ў навуковай канферэнцыі».
«Як я высветліў, інфармацыю аб адмене кансультацый доктара Келбовіча «ў сувязі з замежнай паездкай на канферэнцыю» размясціў на сайце навучальнай установы адміністрацыйны супрацоўнік па яго просьбе», - адзначыў рэктар Вышэйшай школы бяспекі і аховы у адказе, дасланым Белсату.
Пытанне пра ацэнку кіраўніцтвам Школы словаў доктара Келбовіча, якія цытуе Белта, засталося без адказу.
«Незалежны назіральнік» за выбарамі ў Польшчы
Доктар юрыдычных навук актыўна ўдзельнічае ў грамадскім жыцці. Ад імя няўрадавай арганізацыі «Выбарчая абсерваторыя» (Obserwatorium Wyborcze) ён у якасці валанцёра назіраў за ўсімі нацыянальнымі выбарамі, пачынаючы з выбараў у Сейм і Сенат у 2019 годзе. Ён таксама актыўна ўдзельнічаў у жывых трансляцыях трэнінгаў у Facebook, у тым ліку перад апошнімі выбарамі ў Еўрапарламент.
Марцін Скубішэўскі, старшыня праўлення «Выбарчай абсерваторыі», сказаў Белсату, што Ежы Келбовіч «нічым не вылучаўся». Па словах кіраўніка грамадскай арганізацыі, доктар заўсёды аддаваў перавагу працы ў аддаленых выбарчых камісіях, куды ездзіў на ўласным аўто, а пасля патрабаваў кампенсацыі за наезджаныя кіламетры. У гэтых камісіях ён звычайна працаваў адзін.
Як адзначыў Скубішэўскі, ён ніколі не заўважаў трывожных сігналаў, звязаных з дзейнасцю Келбовіча, хоць і прызнаў, што «Выбарчая абсерваторыя» не мае магчымасці правяраць дзейнасць кожнага валанцёра.
«Ежы Келбовіч не з'яўляецца і ніколі не быў сябрам «Выбарчай абсерваторыі» і не ажыццяўляў ніякай іншай дзейнасці ў супрацоўніцтве з «Выбарчай абсерваторыяй», акрамя назірання на выбарчых участках і складання справаздач аб такім назіранні», - гаворыцца ў паведамленні няўрадавай арганізацыі ў заяве, дасланай Белсату.
Пры гэтым арганізацыя падкрэсліла, што «прытрымліваецца меркавання, што з-за адсутнасці палітычных свабод у Беларусі канферэнцыі на палітычныя тэмы, якія арганізуюцца ў краіне, як правіла, праводзяцца ў інтарэсах тамтэйшага рэпрэсійнага рэжыму».
,,«Казаць пра русафобію палякаў у кантэксце бягучых падзей – гэта праява крывадушнасці, якая дзіўным чынам адпавядае расійскаму прапагандысцкаму пасылу. (...) Спасылка на нібыта русафобію палякаў – гэта спроба сказіць рэальныя прычынна-выніковыя сувязі і перакласці на палякаў віну, што ляжыць на дыктатарах Расеі і Беларусі, бо менавіта яны распачалі вайну, – адзначаў Марцін Скубішэўскі ў лісце, дасланым Белсату.
Развіццё сяброўства з Украінай і посткамуністы ў фоне
Яшчэ адзін від дзейнасці сведчыць пра цесныя сувязі з посткамуністычным асяроддзем. Ежы Келбовіч — член Прэзідыума Галоўнай управы Грамадскага таварыства Польшча-Украіна. Гэта арганізацыя, статутная мэта якой, сярод іншага: «развіццё добрасуседскіх адносін, супрацоўніцтва і сяброўства паміж польскім грамадствам і ўкраінскай супольнасцю на прынцыпах роўнасці, партнёрства, узаемнай выгады, даверу і павагі».
Старшынёй Галоўнай управы ад заснавання таварыства ў 2003 да 2017 года быў Генрык Ян Беднарскі, вядомы камуністычны дзеяч, які памёр у 2023 годзе. Гэтую ролю ўзяў на сябе прафесар Войцех Сломскі.
На электронны ліст Белсату прафесар Сломскі не адказаў. Нягледзячы на актыўнасць у Facebook, дасланае паведамленне ён таксама не прачытаў.
Сяброў Грамадскага таварыства Польшча-Украіна, хаця тое мае сваю таблічку пры ўваходзе ў былую сядзібу Таварыства польска-савецкай дружбы на вул. Маршалкоўскай, 115/119 у Варшаве, ахова ў твар не ведае, бо яны «практычна ніколі не ходзяць у офіс». Таварыства дзеліць будынак з іншай арганізацыяй – Таварыствам супрацоўніцтва Польшча-Усход. Як пісаў сайт Oko.Press, гэта «самая вядомая арганізацыя, створаная замест Таварыства польска-савецкай дружбы».
Суразмоўцы «Белсату» з Таварыства супрацоўніцтва Польшча-Усход прызналі, што Таварыства Польшча-Украіна «знаходзіцца ў стане апатыі — у яго няма грошай». Адзіным дзейным мерапрыемствам застаецца Міжнародны велапрабег польска-ўкраінскага сяброўства імя палкоўніка Скапенкі.
Звязацца з Грамадскім таварыствам Польшча-Украіна «Белсату» не ўдалося: адрасы электроннай пошты, пазначаныя на сайце і старонцы ў Facebook, неактыўныя.
«Добрыя палякі» Лукашэнкі
Доктар Келбовіч выглядае найноўшым набыткам лукашэнкаўскіх прапагандыстаў, якія прагнуць даць голас польскім сімпатызатарам рэжыму ў Менску. Раней сярод вядомых людзей у гэтай сферы былі польскі «публіцыст, пісьменнік, аналітык і блогер» Томаш Грыгуч, Марцін Мікалаек – прыхільнік пуцінскай агрэсіі, якога пераследуе пракуратура, і магістр паліталогіі Даніэль Мікусак.
Найбольшай папулярнасцю карыстаўся Эміль Чэчка, дэзерцір з Войска Польскага, які ўцёк у Беларусь і скончыў жыццё самагубствам.
Нядаўна «здаровым палякам», які атрымаў прызнанне ў Беларусі, стаў былы польскі суддзя Томаш Шмідт. Пасля ўцёкаў у Беларусь ён пагадзіўся цесна супрацоўнічаць з беларускімі (і, магчыма, расейскімі) службамі, якія адказваюць, між іншым, за за стварэнне матэрыялаў у яго сацыяльных сетках. Нядаўна Шмідт заснаваў фонд «Prawda Polska», які мусіць займацца прапагандай «ідэі міласэрнасці і гуманізму» і распаўсюджваннем «праверанай інфармацыі» на некалькіх еўрапейскіх мовах.
Леон Піньчак / belsat.eu
