Выглядае на тое, што Менск ужо не праводзіць самастойную замежную палітыку і цалкам азіраецца на Маскву.
Нядаўна Аляксандр Лукашэнка сабраў “прадстаўнікоў нацыянальных меншасцяў”. Быў там і “дзяжурны паляк” (хаўруснік рэжыму Аляксандр Сонгін), які ў размове з дыктатарам выказваўся „ад імя ўсіх палякаў”. Маўляў, пераважная большасць палякаў “хочуць сябраваць” з Беларуссю Лукашэнкі.
Падобныя сустрэчы і размовы ў Польшчы называюць “колам узаемнай адарацыі”. Збіраюцца людзі, якія кажуць сабе толькі прыемныя рэчы, хваляць сябе наўзаем. І, як казаў класік, сэрцу становіцца лягчэй. Дыктатар падобныя размовы практыкуе многія гады, аднак падчас такіх размоваў могуць прасачыцца выказванні, якія выходзяць за рамкі падрыхтаванага загаддзя тэксту.
Здзіўляе тое, калі Лукашэнка (якога ніхто з прысутных пра гэта не пытаў) узняў тэму Анджэя Пачобута. І пераконваў, што журналіст і адзін з лідэраў Саюзу Палякаў Беларусі (СПБ) “сам не хоча ехаць у Польшчу”. У жніўні ў Rzeczpospolita зьявіўся мой артыкул1 пра тое, што Пачобут (якога рэжым прыгаварыў да 8 гадоў турмы) пагадзіўся выехаць з Беларусі.
Пра гэта паведаміла Анджаліка Борыс, якая ў красавіку наведвала яго ў наваполацкай турме. З яе словаў вынікала, што журналіст знаходзіўся ў кепскім фізычным стане. Згоду на гэтую сустрэчу выдаў асабіста Лукашэнка. Пасля гэтага кіраўніца СПБ нават прыяжджала ў Польшчу і перадавала гэтую інфармацыю прэзідэнту Анджэю Дудзе. Як цяпер разумець словы Лукашэнкі пра тое, што Пачобут “не хоча выяжджаць”? Перадумаў? Ці можна гэтым словам верыць. Не. Бо цяжка ўявіць, што дыктатар лічыцца з меркаваннем палітвязняў.
Нешта вельмі моцна замінае рэжыму вызваліць вядомага ў Польшчы журналіста і дзеяча польскай меншасці. І выглядае на тое, што Менск у справе вызвалення палітвязняў вельмі моцна азіраецца на Маскву. А тут гаворка пра палітвязня, ад вызвалення якога напрамую залежыць стан стасункаў з Варшавай. Відавочна, што самазахаваўчы інстынкт дасведчанага дыктатара падказвае, што падобныя дзеянні могуць выклікаць падазрэнні “старэйшага брата”. У Крамлі пачнуць шукаць адказу на пытанне: як Польшча пераканала Лукашэнку?
Інакш складана зразумець чаму ў Менску, дзе добра ведаюць пра вагу гэтай справы для Польшчы, не рашаюцца на выкарыстанне вызвалення Пачобута ў мэтах хаця б мінімальнай адлігі ў стасунках з Варшавай. Тым больш, што Польшча прапаноўвала адкрыццё памежных пераходаў. Кожная самастойная краіна, нават аўтарытарная, павінна быць у гэтым зацікаўленая. Але выглядае на тое, што ў выпадку Беларусі Лукашэнкі пра самастойную замежную палітыку гаварыць ужо не выпадае.
У сваю чаргу апошнім часам сыпяцца нейкія дзіўныя выказванні і прапановы накшталт той, якую высунуў Юрый Васкрасенскі запрашаючы ў Беларусь кіраўніка польскай дыпламатыі Радослава Сікорскага. Калі б ў Менску падыходзілі да гэтага пытання сур’ёзна, выкарысталі б афіцыйныя каналы сувязі праз МЗС. Бо камунікацыя па гэтым каналам ніколі не спынялася. І ёсць адпаведныя дыпламатычныя правілы. Да чаго тады ўвесь гэта спектакль? Прынізіць Польшчу? Яшчэ больш падпаліць зносіны? Безумоўна такая палітыка ўпісваецца ў вызначаны Масквой кірунак канфрантацыі з Захадам.
Беларускія палітвязні, асабліва вядомыя лідары апазіцыі і нацыянальна арыентаваныя дзеячы, сталі не толькі закладнікамі рэжыму, але і закладнікамі расейскай агресіі ва Украіне. Дапускаю, што Лукашэнка можа вызваліць кагосці з вядомых палітвязняў перад “выбарамі”, але толькі ў мэтах прапаганды, якая патрабуе “новага Пратасевіча”. Відавочна, што рэжыму патрэбны “змагар”, які ў праграме Маркава будзе пераконваць Беларусаў “не паўтараць памылак 2020 году”.
Вызваленне лідэраў дэмакратычнай апазіцыі на іншых варунках выклікала б “незразуменне” Масквы. Там пачалі б падазраваць, што Лукашэнка пачаў дамаўляцца з захадам і атрымаў нешта ўзамен. Яшчэ пяць год таму Лукашэнка мог сабе такое дазволіць.
Руслан Шошын belsat.eu
