Чарговая вайна, развязаная Масквою супраць ВКЛ, прывяла да страты Смаленску. Маскавіты не спыніліся і рушылі ўглыб тэрыторыі Беларусі, каб дабіць свайго геапалітычнага суперніка. 8 верасня 1514 года дзве арміі сустрэліся на рацэ Крапіўне ў бітве, якая сучаснікамі называлася Вялікаю, а сёння вядомая як Аршанская.
У 1512 годзе Масковія, якая некалькі гадоў актыўна набывала ў Заходняй Еўропе зброю, найперш артылерыю, а таксама наняла ў Італіі майстроў для правядзення аблогі гарадоў, распачала вайну супраць Вялікага Княства Літоўскага з мэтаю захапіць Смаленск. Вялікі князь Маскоўскі Васіль ІІІ дамогся свайго 31 ліпеня 1514 года, калі Смаленск пасля безупыннага абстрэлу 300 гарматаў капітуляваў. Аднак гэтага ўладару Масквы (а цяпер і Смаленску) падалося мала, і ён накіраваў свае войскі ўглыб тэрыторыі Беларусі. Шлях ім перагарадзіла армія Вялікага Княства Літоўскага, узмоцненая ваярамі з Польскага Каралеўства, на чале з гетманам Канстанцінам Астрожскім, праваслаўным паводле веравызнання.
Увечары 7 верасня войскі ВКЛ падышлі да Дняпра і пачалі перапраўляцца на другі бераг, дзе іх ужо чакалі маскоўцы. Лічыцца, што Канстанцін Астрожскі здолеў падмануць маскоўцаў – наладзіў пераправу ў нечаканым месцы.
Вырашальным момантам бітвы, як і ў прыкладзе з Грунвальдскай, лічацца раптоўныя ўцёкі літвінскіх атрадаў, якія пацягнулі за сабою частку маскоўскага войска. Падчас пераследу маскоўцы трапілі ў пастку – іх спынілі артылерыя і пяхота з пішчалямі.
Пасля гэтага маскоўскае войска было разбітае, а Канстанцін Астрожскі рушыў да Смаленску, які, на жаль, так і не ўдалося вярнуць. Адбылося гэта толькі ў часе Смуты ў Маскоўскім царстве. Аднак найгалоўнейшым было тое, што дзякуючы перамозе ў Аршанскай бітве была спыненая акупацыя тэрыторыі Беларусі, а дзякуючы праведзенай піяр-акцыі на Захадзе ўдалося разбіць саюз Святой Рымскай імперыі і Маскоўскага царства. Дык што галоўнае мы павінны вынесці з падзеяў 510-гадовай даўніны?
,,«Аршанская бітва – добры прыклад патрыятызму, але і ўрок таго, што адна бітва не выйграе вайны. Але нават адна бітва можа стаць важным сімвалам для нашчадкаў. Свае перамогі трэба цаніць, але не залежвацца на іх лавах», – падсумоўвае Цімох Акудовіч у праграме «Вусы Скарыны».
Колькі жаўнераў брала ўдзел у Аршанскай бітве, што яднае яе з сённяшняй вайной Расеі супраць Украіны і ў чым тут галоўны сакрэт? Адказы знойдзеце ў праграме «Вусы Скарыны».
ББ belsat.eu
