Лукашэнка прапанаваў увесці крымінальную адказнасць для тых, хто будзе пагражаць былому прэзідэнту і ягонай сям'і гвалтам. Чаго баіцца самаабвешчаны прэзідэнт Беларусі і якім будзе наступны выбарчы год, абмеркавалі з палітыкам, дырэктарам цэнтру «Еўрапейскі дыялог» Анатолем Лябедзькам.
На думку Анатоля Лябедзькі, такія дзеянні – «нармальная рэакцыя анамальнага чалавека», асабліва калі браць пад увагу стан здароўя і ўзрост Лукашэнкі, што вымушаюць яго задумацца над будучыняй.
«З аднаго боку гэта гаворыць пра яго слабасці - не толькі палітычныя, але і фізічныя. З другога боку ён усё ж спадзяецца, што яму ўдасца, стварыўшы гэтую сістэму, якая трымаецца на рэпрэсіях, якая трымаецца на ваенным складніку, што яна будзе працаваць і пасля таго, калі раптам з ім нешта здарыцца, яна можа гарантаваць бяспеку», - распавядае палітык і падкрэслівае, што гэта тупіковы шлях.
Чаму ж для Лукашэнкі так важна падкрэсліць бяспеку сваёй сям’і? Анатоль Лябедзька лічыць, што сям’я тут разумеецца не толькі як родныя і блізкія людзі, але і ў якасці палітычнага клану, які важна захаваць. Таму эксперт упэўнены, што гэта не апошнія змены ў заканадаўстве.
«Ён, канешне, думае пра ўсіх, але асабліва пра Мікалая Лукашэнку. Мне падаецца, што вось тут у яго ёсць нешта, што засталося і можна назваць чалавечымі стасункамі. Ён думае пра яго і, канешне, імкнецца стварыць нейкі такі псіхалагічы камфорт для сябе, што ён усё зрабіў як бацька. Хаця паўтару, што ніхто не дае гарантыі, што будзе, калі рухне дыктатура».
Што датычна наступных прэзідэнцкіх выбараў і заяваў партыі «Белая Русь» аб падтрымцы Лукашэнкі, то гэта хутчэй вымушаная неабходнасць пасля зачысткі партыйнай прасторы ад усіх апазіцыйных структур, кажа палітык, называючы іх – «заявамі дзеля заяваў».
«Ён лічыць сябе палітычнай сістэмай і палітычным цэнтрам у адной асобе. Таму Лукашэнка супраць любой палітычнай аўтаноміі. І таму ён не даваў магчымасці развівацца партыям унутры Беларусі. Да таго ж яго ўяўленні пра партыйную сістэму праходзілі праз апазіцыйныя дэмакратычныя партыі».
Днямі Лукашэнка заяўляў таксама і пра тое, што краіне варта рыхтавацца да новага прэзідэнта. Праўда, перад гэтым заявы былі адваротныя. На думку Лябедзькі, стратэгія «ў чырвонага дому Лукашэнкі» на 2025 год ёсць і яна прынятая. Тое, што мы цяпер назіраем, - гэта проста яе частка:
«Народ Беларусі мусіць папрасіць Лукашэнку застацца. І вось гэтая просьба, гэтая апеляцыя да Лукашэнкі мусіць цягнуцца і доўжыцца даволі працяглы час […] Але адчуванне мусіць быць такое: калі Лукашэнка ўжо гатовы сысці, але не сыдзе, таму што народ Беларусі яго не адпусціў».
Таму палітык прагназуе ў хуткім часе такія масавыя просьбы і заявы не толькі ад прапаганды і сілавікоў, але нават ад дзяцей з дзіцячых садочкаў. Што ж да стратэгіі дэмакратычных сілаў:
«Яна вельмі простая – свабодныя і сумленныя выбары. Вось гэтая стратэгія бяспройгрышная ўнутры краіны і за яе межамі. Вось унутры краіны трэба павярнуць гэты тэзіс на павестку дня».
Анатоль Лябедзька нагадвае, што беларусы не такія наіўныя, як раней на гэта спадзяваўся рэжым, і ў 2020 годзе яны здолелі гэта даказаць, даказаць, што краіне патрэбныя свабодныя сумленныя выбары. Таму сённяшяя задача дэмакратычных сілаў даць народу такія выбары.
Марыя Голдстэйн, «Белсат»
