Аляксандр Лукашэнка не лічыць патрэбным размяшчаць расейскую вайсковую базу ў Беларусі, нават на фоне планаў Злучаных Штатаў і Польшчы стварыць форт Трампа побач з нашаю краінаю. Прыемныя словы для заходніх вушэй ці сапраўдны курс уладаў Беларусі? Павераць ім на Захадзе ці не?
Аляксандр Лукашэнка не лічыць патрэбным размяшчаць расейскую вайсковую базу ў Беларусі, нават на фоне планаў Злучаных Штатаў і Польшчы стварыць форт Трампа побач з нашаю краінаю. Прыемныя словы для заходніх вушэй ці сапраўдны курс уладаў Беларусі? Павераць ім на Захадзе ці не?
«Сёння я нават не бачу нейкай неабходнасці прыцягваць іншую дзяржаву на тэрыторыю Беларусі, у тым ліку Расею, для выканання нашых функцыяў. Вось чаму мы катэгарычна супраць размяшчэння пагатоў базы вайскова-паветраных сілаў…» – сказаў Лукашэнка на сустрэчы з групай амерыканскіх аналітыкаў у ваенна-палітычнай сферы.
Лідар Беларусі заявіў, што нашая краіна аднаўляе нармальныя стасункі з ЗША, падтрымлівае добрасуседскія сувязі з Еўрапейскім Звязам, пашырае партнёрства з NATO. Такім чынам, дынаміка Беларусі, паводле яго, – рух у бок Захаду. Да пэўнай – «нармальнай» – рысы. Якая не будзе занадта раздражняць Маскву.
Расейскія вайсковыя базы сталіся фактарам небяспекі ў нашым рэгіёне ў 2014 годзе, калі менавіта карыстаючыся імі Масква анексавала Крым. Тады з расейскіх базаў выйшлі жаўнеры без апазнавальных знакаў, якія ў афіцыйнай маскоўскай прапагандзе фігуравалі як самаабарона Крыму, захапілі адміністрацыйныя будынкі, тэлебачанне, камунікацыйныя цэнтры, блакавалі ўкраінскія вайсковыя аб’екты.
Дэзарыентаваныя ўнутраным палітычным крызісам украінскія вайскоўцы, якія ў значнай ступені былі пад уплывам расейскай прапаганды, а таксама не атрымлівалі з Кіева адназначных загадаў, фактычна здалі паўвыспу праціўніку.
У існасці Беларусь цяпер спрабуе застацца як бы па-над канфліктам Захаду і Масквы – «мы за мір ува ўсім свеце». У гэткай пазіцыі ёсць слабасць, бо розным бакам канфлікту даводзіцца казаць не зусім аднолькавыя словы. У прыватнасці – адносна базы.
Як вядома, Расея заяўляла пра планы стварыць сваю базу вайскова-паветраных сілаў у Беларусі яшчэ ў 2013 годзе, а ў 2015-ым прэзідэнт РФ Уладзімір Пуцін аддаў загады міністэрствам абароны і замежных справаў падпісаць пагадненне пра стварэнне расейскай базы на беларускай тэрыторыі. Аднак тут Менск праявіў рэдкую трываласць і дасюль усяляк адпіхвае ад сябе «братнія» прапановы абараняць Беларусь расейскімі рукамі.
Расеі беларускі МЗС і прапаганда кажуць: у нас і так агульная групоўка сілаў ды сродкаў, навошта нам вашыя лётчыкі і самалёты, лепш дапамажыце матэрыяльна, то бок дайце нам самалёты, мы самі імі будзем нашае неба абараняць.
У гэтым кантэксце даволі знакавымі выглядаюць агучаныя Беларуссю ў 2017 годзе планы набыць 12 расейскіх знішчальнікаў Су-30СМ, кожны з якіх будзе каштаваць нашай краіне ад $ 35 млн да $ 50 млн. То бок набыццё гэтых самалётаў будзе роўнае як мінімум палове гадавога бюджэту беларускага Міністэрства абароны. Назіральнікі ў 2017 годзе казалі, што такім чынам Менск спрабуе паказаць Маскве, што і беларускіх сілаў хопіць для кантролю беларускай паветранай прасторы. Пачатку паставак чакаюць у 2019 годзе.
Але да паставак і ўвогуле можа не дайсці, бо супраць Расеі дзейнічае эмбарга на пастаўку камплектавальных для ваенна-прамысловага комплексу. Такім чынам і Масква можа не здолець выканаць кантракту, і Менск можа знайсці прычыны ўвогуле адмовіцца ад дарагіх самалётаў.
У прынцыпе гэтыя дзеянні адпавядаюць словам Лукашэнкі перад заходнімі экспертамі – з адным, але вельмі вялікім «але», – а ці лічаць гэтыя эксперты беларускую армію самастойнай ад Масквы і цалкам падкантрольнаю Менску?
Сутнасцю прамовы Лукашэнкі было тое, што Беларусь – маладая незалежная дзяржава, якая праводзіць самастойную вонкавую палітыку і мае ўзважаную прагматычную пазіцыю ў шырокім спектры праблемных пытанняў міжнароднай бяспекі.
Адзначым, што ў складзе групы аналітыкаў, якія наведалі Беларусь, былі былы камандуючы войскамі ЗША і NATO ў Еўропе генерал у адстаўцы Бэн Годжэз, былы адказны Міністэрства абароны ЗША па Расеі, Украіне, Еўразіі ды Балканах Майкл Карпэнтэр, эксперт аналітычнага цэнтру «RAND Corporation» Брус МакКлінтак, былы кансультант Пэнтагону і выведкі ЗША Ґлэн Гаўард.
Заўважым, што не толькі амерыканскія ўрадоўцы, але і афіцэры як правіла атрымліваюць шырокую ўніверсітэцкую адукацыю ў сферы эканомікі, гісторыі, кіравання ды культуры: гэтым яны якраз адрозніваюцца ад прафесійных прапаршчыкаў і сяржантаў, якія ў існасці высакаякасныя, але проста тэхнічныя спецыялісты.
Наўрад ці гэтых людзей можна лёгка падмануць. Такім чынам, калі казаць шчыра, запланаванае наведанне аналітыкамі дзяржаўнага музею гісторыі Вялікай Айчыннай вайны, а таксама Менскай сувораўскай вучэльні хутчэй за ўсё пакажа ім, наколькі ментальна залежнай ад Масквы пакуль застаецца беларуская вайсковая адукацыя.
Тут яшчэ ўладам Беларусі ёсць над чым працаваць.
Аляксандр Гелагаеў, belsat.eu
