Здымак мае ілюстрацыйны характар. Беларускі аўтамабільны завод (БелАЗ). Жодзіна, Беларусь. 19 верасня 2022 года. (Фота: sb.by)
podpis źródła zdjęcia
Бедная фантазія ўлады вымушае яе хадзіць па коле.
Пры вызначэнні тэматыкі для каляндарнага года ўлада рушыла па другім коле. Лозунгі патрэбныя, а фантазіі не хапае.
Здымак мае ілюстрацыйны характар. Беларускі аўтамабільны завод (БелАЗ). Жодзіна, Беларусь. 19 верасня 2022 года. (Фота: sb.by)
«Мала ўжо хто памятае, але і за Лукашэнкам у Беларусі ўжо абвяшчаўся Год якасці. Было гэта ў 2010-м», – нагадаў у размове з «Белсатам» палітычны аналітык Аляксандр Класкоўскі.
,,
«Кіраўнік мусіць вылучаць нейкія лозунгі, да нечага заклікаць народ. Хаця ўцямнай ідэалогіі пад гэта ні ён, ні ягонае атачэнне так і не здолелі вынайсці. Таму бедная фантазія ўлады і вымушае яе хадзіць па коле», – тлумачыць Класкоўскі прычыны паўтарэння.
У брэжнеўскія часы была цэлая пяцігодка эфектыўнасці і якасці. Гэта перыяд, які быў наступствам рашэнняў XXV з’езду ЦК КПСС. Узмацненне нагляду за эфектыўнасцю і якасцю прыпала на 10-ую пяцігодку (план развіцця народнай гаспадаркі СССР і адпаведны яму этап гісторыі краіны ад 1 студзеня 1976 да 31 снежня 1980 года ўключна). Формула галоўнай эканамічнай задачы ўзгаданай пяцігодкі – «пад’ём матэрыяльнага і культурнага ўзроўню жыцця народу на падставе дынамічнага і прапарцыйнага развіцця грамадскай вытворчасці».
У сучаснай Беларусі (і ў 2010-м, і ў 2024-м) задача тлумачылася амаль аднолькава:
«Гэтае рашэнне прынятае дзеля далейшага павышэння якасці жыцця беларускага народу, забеспячэння канкурэнтаздольнасці нацыянальнай эканомікі на сусветнай арэне, стымулявання ініцыятывы, фармавання ў грамадстве адказнасці за вынікі сваёй працы і адчування датычнасці да будучыні краіны».
Разумеючы, што некарэктна параўноўваць дасягненні вялізнага СССР і адной асобна ўзятай рэспублікі (а цяпер краіны – Беларусі), тым не менш узгадаем, чым хвалілася партыя пасля заканчэння той самай пяцігодкі 1976–1980 гадоў.
«У дзясятай пяцігодцы былі запушчаныя найбуйнейшыя ў краіне цэхі: халоднай пракаткі вугляродзістых лістоў, кіслародна-канвертарны цэх з МБЛЗ [машына бесперапыннага ліцця загатовак. – Заўв. belsat.eu], магутнасці для вытворчасці акатышаў, а таксама магутнасці для вытворчасці ферасплаваў, жалезнай руды, трубаў, вырабаў з металу і іншага. Уведзеныя ў прамысловую эксплуатацыю Усць-Ілімская ГЭС [на рацэ Ангара ў Іркуцкай вобласці. – Заўв. belsat.eu], Камскі аўтазавод [КамАЗ. – Заўв. belsat.eu]. Працягласць магістральных нафтаправодаў вырасла на 15 тысяч кіламетраў, а газаправодаў – на 30 тысяч кіламетраў. У жніўні 1977 года савецкі атамны ледакол «Арктыка» ўпершыню ў гісторыі мараплавання дасягнуў Паўночнага полюса. Вялізны зачын у 10-й пяцігодцы быў зроблены ў асваенні нафтагазаносных раёнаў Сібіры… У гэтай пяцігодцы СССР выйшаў на 1-е месца ў свеце паводле здабычы нафты (а ў наступнай – і паводле здабычы газу)», – піша «Коммунистическая энциклопедия».
Гэта найбольш гучныя і магутныя вытворчасці, што прыносілі даход у бюджэт СССР і цаніліся сваёй неабходнасцю і надзённасцю ўва ўсім свеце. Што праўда, дабрабыт самога савецкага народу ад гэтага не надта павышаўся. Па-ранейшаму існавалі і дэфіцыт, і чэргі.
Ці можна сказаць, што цяпер у Беларусі ўсё айчыннае і якаснае? Аўтамабілі, электроніку якаснымі выпускаць гэтак і не навучыліся. Звярнуліся па дапамогу да кітайцаў. І якім чынам тут Год якасці дапаможа – не патлумачыш. На дадатак санкцыі, якія ўсё больш кладуць адбітак на твар эканомікі. Тады нашто гэты пафас і заклік да працоўнага гераізму: усё кінуць і пачаць выпускаць уласную якасную прадукцыю?
Для пачатку, гэта хлеб для прапагандыстаў, лічыць палітолаг, аглядальнік радыё «Свабода» Валер Карбалевіч.
,,
«Здаецца, – кажа ён, – беларусы апынуліся ў нейкай машыне часу, якая рухаецца назад. Лукашэнка не здольны і не хоча адаптавацца да рэальнасці. Гэтая псіхалагічная праблема дэзадаптацыі аднаго чалавека ператвараецца ў палітычную праблему для ўсяе краіны… Памяняліся эпоха, сацыяльны лад, тэхналагічны ўклад, пакаленні. А ён застаўся там, у тым часе. І цягне туды краіну. Гвалтам. Імкнецца прымусіць народ жыць у тым сваім свеце, які даўно не існуе».
Самая традыцыя даваць году назву, паводле эксперта, ёсць прыкметай патэрналісцкай дзяржавы. А патэрналізм – гэта такая сістэма, пры якой дзяржава забяспечвае базавыя патрэбы грамадзянаў у абмен на дазвол дыктаваць мадэлі паводзінаў як публічнага, гэтак і прыватнага характару. Патэрналізм адлюстроўвае вузкасць перспектываў для шараговага насельніцтва, абмежаванне інтарэсаў і формаў. Гэта сістэма адносінаў, заснаваная на апякунстве і кантролі старэйшых над малодшымі, а таксама падпарадкаванні малодшых старэйшым.
,,
«На рэалізацыю [гэтай кампаніі. – Заўв. belsat.eu] мабілізаваны дзяржаўны апарат, – піша Валер Карбалевіч. – Ва ўяўленні Аляксандра Лукашэнкі, народу патрэбны мабілізацыйны слоган, нельга пакідаць людзей сам-насам з іхнымі думкамі, планамі, жыццёвымі клопатамі… З гледзішча рэжыму: павінен жа быць нейкі пазітыў, а не толькі рэпрэсіі ды мілітарысцкія гульні».
Лукашэнка ўспрымае гэтую ідэю досыць сур’ёзна. Году якасці была прысвечаная першая сёлетняя нарада з удзелам усяго дзяржаўнага кіраўніцтва. Да яе была прымеркаваная адмысловая выстава «Знак якасці». Уласна, і самую выяву Знаку якасці дасталі з нетраў Савецкага Саюзу – і вось перад намі зноў той самы пяцікутнік. Толькі з подпісам «Беларусь». Знак якасці будзе прысвойвацца найлепшай прадукцыі паводле рашэння адмысловай атэстацыйнай камісіі.
Як розныя значкі і граматы ў савецкі час, гэты знак таксама мае сэнс – адзначыць, але без грошай.
,,
«Існуе магчымасць зрабіць з гэтага значка варыянт заахвочвання, але без матэрыяльнай дапамогі прадпрыемствам або асобным працоўным калектывам», – тлумачыць «Белсату» палітолаг Анатоль Котаў.
На ягоную думку, гэта не паўплывае ні на стаўленне спажыўцоў, ні на паводзіны вытворцаў якіх-небудзь тавараў. Суразмоўца нагадвае: адзінае, што беларуская дзяржава навучылася якасна рабіць за апошнія гады, – гэта рэпрэсіі (суды, працэсы, затрыманні, арышты).
Якасць тавараў і паслуг была ахілесавай пятою эканомікі СССР, нагадаў Валер Карбалевіч.
,,
«Савецкі Саюз загінуў менавіта таму, што сацыялістычная эканамічная сістэма… абсалютна прайграла спаборніцтва капіталістычнай рынкавай эканоміцы, – лічыць аналітык. – Як толькі адчыніліся межы, з’явіліся імпартныя тавары, то ўся сацыялістычная прамысловасць апынулася ў глыбокім крызісе».
Ці выжывуць хоць якія прадпрыемствы ў сучаснай Беларусі пасля 30-годдзя панавання над эканомікай лукашэнкаўскага разумення развіцця? Малаімаверна. Усё, абсалютна ўсё трэба будзе пераабсталёўваць, абнаўляць, нават пераідэалагізоўваць. Бо станкі і машыны – гэта адное, а светапогляд, інтэлект чалавека – зусім іншае. Пры гэтым першае не можа існаваць без другога. Прагрэс мусіць рухацца толькі ў супольнасці чалавека і машыны, а агульная прамысловасць не мусіць цярпець і дзервянець ад безлічы бязглуздых дзяржаўных дырэктываў.
Telewizja Polska S.A. w likwidacji processes your personal data collected when you visit individual websites on the tvp.pl Portal (hereinafter referred to as the Portal), including information saved using technologies used to track and store them, such as cookies, web beacons or other similar technologies enabling the provision of tailored and secure services, personalize content and advertising, provide social media features and analyze Internet traffic.
Click "I accept and go to the website" to consent to the use of automatic tracking and data collection technology, access to information on your end device and its storage, and to the processing of your personal data by Telewizja Polska S.A. w likwidacji, Trusted Partners from IAB* (991 company) and other Trusted TVP Partners (88 company), for marketing purposes (including for automated matching of advertisements to your interests and measuring their effectiveness) and others, which we indicate below.
The purposes of processing your data by TVP S.A. w likwidacji are as follows:
Store and/or access information on a device
Use limited data to select advertising
Create profiles for personalised advertising
Use profiles to select personalised advertising
Create profiles to personalise content
Use profiles to select personalised content
Measure advertising performance
Measure content performance
Understand audiences through statistics or combinations of data from different sources
Develop and improve services
Use limited data to select content
Ensure security, prevent and detect fraud, and fix errors
Deliver and present advertising and content
Save and communicate privacy choices
TVP S.A. w likwidacji process your data for the purposes of features. As part of these features, we may take the following actions:
Match and combine data from other data sources
Link different devices
Identify devices based on information transmitted automatically
The purposes of processing your data by Trusted Partners from IAB and other Trusted Partners of TVP are as follows:
Store and/or access information on a device
Use limited data to select advertising
Create profiles for personalised advertising
Use profiles to select personalised advertising
Create profiles to personalise content
Use profiles to select personalised content
Measure advertising performance
Measure content performance
Understand audiences through statistics or combinations of data from different sources
Develop and improve services
Use limited data to select content
Ensure security, prevent and detect fraud, and fix errors
Deliver and present advertising and content
Save and communicate privacy choices
Trusted Partners from IAB and other Trusted Partners of TVP process your data for the purposes of features and special features. As part of these features, they may take the following actions:
Match and combine data from other data sources
Link different devices
Identify devices based on information transmitted automatically
Use precise geolocation data
Actively scan device characteristics for identification
Consent is voluntary and you can withdraw it at any time in Advanced Settings.
In addition, you have the right to request access, rectification, deletion or limitation of data processing. In the Privacy Policy, you will find information on how to communicate to us your will to exercise these rights.
Consent to the use of data for some IAB Trusted Partners and TVP Trusted Partners may be related to the transfer of data to the United States or other third countries (not belonging to the European Economic Area, which includes the Member States of the European Union as well as Norway, Iceland and Liechtenstein). In connection with the above, we would like to inform you about the possible risk that may be associated with the transfer of data to third countries, consisting in the possible lack of an adequate level of protection of natural persons related to the processing of their personal data, which is guaranteed by the provisions of the GDPR (Regulation of the European Parliament and of the Council (EU 2016/679 of 27 April 2016 on the protection of individuals with regard to the processing of personal data and on the free movement of such data, and repealing Directive 95/46 / EC), due to the lack of an adequacy decision by the European Commission and the lack of adequate security.
The user's personal data processed by TVP may be processed both on the basis of the user's consent as well as on the basis of a legitimate interest, i.e. without the consent of the Portal user (only for the purposes necessary to ensure the proper operation of the Portal). TVP processes user data on the basis of a legitimate interest only in situations where it is necessary for the provision and proper operation of the Portal, i.e. maintenance and technical support of the Portal, ensuring security, preventing fraud and removing errors, statistical measurements necessary for the proper functioning of the Portal.
Detailed information on the processing of your data can be found in the Privacy Policy.
