«Было відавочна, што ніхто не памрэ». Як Еўропа злезла з энергетычнай іголкі Расеі
17.04.2024, 17:04
Belsat
podpis źródła zdjęcia
Расейская дзяржава пазбавілася значнай часткі скарбонкі.
Пасля пачатку поўнамаштабнага ўварвання Расеі ва Украіну беларуская прапаганда палохала еўрапейцаў халоднай зімой. Санкцыі супраць расейскіх энергарэсурсаў сапраўды сталі шокам і для Еўропы. Рост коштаў на іх у ЕЗ па выніках некаторых месяцаў дасягаў больш за 40%. Аднак з траўня 2023 года да лютага 2024 года кожны месяц у ЕЗ назіраецца дэфляцыя па энерганосьбітах – яны таннеюць, паведамляе Еўрастат. «Белсат» разбіраўся, як пасля пачатку поўнамаштабнай вайны ва Украіне змяніўся рынак энерганосьбітаў у Еўропе, і што стала з ключавымі сусветнымі гульцамі.
Устаноўка спальвання прыроднага газу на нафтаперапрацоўчым заводзе, які належыць Іркуцкай нафтавай кампаніі, Расея. (Фота: Vasily Fedosenko / Forum)
Згодна з дадзенымі Еўракамісіі, доля расейскага трубаправоднага газу ў імпарце ЕЗ знізілася з больш чым 40 % у 2021 годзе да прыкладна 8% у 2023 годзе. На трубаправодны газ і звадкаваны прыродны газ разам узятыя прыходзілася менш за 15% ад агульнага аб’ёму імпарту газу ў ЕЗ.
,,
«Зніжэнне стала магчымым у асноўным дзякуючы рэзкаму павелічэнню імпарту ЗПГ і агульнаму скарачэнню спажывання газу ў ЕЗ», – паведамляе Еўракамісія.
Акрамя таго, кошты на газ вярнуліся фактычна нават не да даваенных, а дакрызіснага ўзроўню 2021 года – блізу $ 300 за 1000 кубаметраў газу, падкрэслівае эканаміст. Зімой 2021 года кошт у Еўропе за 1000 кубаметраў быў вышэйшы за $ 2000.
Расея ўсё яшчэ пастаўляе газ у ЕЗ. Аднак можна лічыць, што еўрапейскі рынак для Расеі фактычна страчаны, калі параўноўваць з абʼёмамі 2021 года, лічыць наш суразмоўца. Цяпер Расея не ключавы, а адзін з многіх пастаўшчыкоў газу ў Еўропу.
Паводле Еўракамісіі, у 2023 годзе самым вялікім пастаўшчыком газу ў ЕЗ была Нарвегія – 30,3 %. За ёй ЗША – 19,4 %. На трэцім месцы Расея – 14,8 %. З невялікім адрывам краіны Паўночнай Афрыкі – 14,1 %. Яшчэ 5,7 % і 5,3 % адпаведна пастаўляюць Вялікая Брытанія і Катар. Астатнія 10,3 % – іншыя больш дробныя пастаўшчыкі.
З 24 лютага 2022 года расейская роля на еўрапейскім рынку энерганосьбітаў змянілася кардынальна, каментуе «Белсату» сітуацыю эканаміст Максім Блант.
,,
«Еўрапейцы сталі значна менш залежныя ад Расеі – пастаўкі сталі больш разнастайныя. Тое, да чаго яны імкнуліся з 2014 года, нарэшце ажыццявілася. Можа, не зусім бязбольна, але тым не менш.
Калі казаць пра тое, хто адмовіўся ад расейскіх энерганосьбітаў, а хто – не, то такія краіны, як Вугоршчына і Аўстрыя закупляюць больш праз тое, што яны проста на шляху газавай трубы і мацней залежныя ад паставак з Расеі. Хоць залежыць і ад таго, хто там ва ўладзе знаходзіцца.
Першапачаткова было відавочна, што ніхто не памрэ, ва ўсіх усё атрымаецца, таму што краіны Балтыі тое ж самае праходзілі ў 90-я гады», – кажа эксперт.
«У другой палове 2021 года, “Газпрам” перыядычна зніжаў пастаўкі, таму што то на адных газаправодах пачынаў праводзіць рамонтныя работы, то яшчэ нешта здаралася. Падобныя паведамленні суправаджаліся ўзлётам коштаў на газ і нафту. Нядаўна прайшло паведамленне, што буйны праект “Новатек” “Арктик СПГ-2″ спыняе працу па звадкаванні газу. Праект сапраўды буйны, але гэта паведамленне на рынак ніяк не паўплывала», – працягвае Максім Блант. – «”Газпрам”, які быў заўсёды курыцай, якая нясе залатыя яйкі, паступова ператвараецца ў курыцу, якая яек ужо не нясе, а патрабуе ўсё больш і больш».
Нафтавы рынак нашмат больш канкурэнтны, таму замяніць расейскую нафту ЕЗ было лягчэй. Аднак абыход санкцый таксама мае месца.
,,
«Да 90-х і нулявых гадоў газ адназначна пастаўляўся толькі па трубах. Гэты крызіс даў штуршок развіццю звадкаванага прыроднага газу. Па ўсёй Еўропе сталі будаваць тэрміналы для прыёму звадкаванага прыроднага газу – ад Іспаніі да Літвы. А нафту вазілі танкерамі заўсёды. Тут мала, што змянілася.
Бензін з расейскай нафты працягвае дагэтуль паступаць на еўрапейскі рынак у выглядзе бензіну або дызельнага паліва, якое закупляецца ў арабскіх краінах. Як ні парадаксальна, арабскія краіны дапамагаюць Расеі абыходзіць абмежаванні», – кажа эксперт.
На еўрапейскім рынку нафты і нафтапрадуктаў Расею выцеснілі ЗША, Нарвегія, арабскія краіны з агаворкай, што яны і дапамагаюць абыходзіць санкцыі.
«Плюс пераход на электратранспарт або на гібрыдныя аўтамабілі. Таксама гэта вельмі магутны штуршок, які атрымаў увесь свет: ад Кітая да Еўропы», – распавядае эксперт.
Нечаканым наступствам поўнамаштабнай вайны ва Украіне і санкцый супраць Расеі стала ўмацаванне сувязяў унутры АПЕК+. Арабскія краіны не сталі тапіць Расею, каб заняць яе месца на рынку.
,,
«Што дзіўна, калі ўспомніць падзеі 2020 года. Тады здарылася невялікая вайна гандлёвая паміж Расеяй і Саудаўскай Аравіяй, якую падтрымалі арабскія краіны. У выніку гэтага кошты нафты ўпалі ніжэй за нуль», – адзначае Максім Блант.
Таксама на фоне росту коштаў нафты ў 2021-2022 гадах узрасла роля амерыканскай сланцавай нафты.
«Галоўнае, чаго дамагліся Расея і Саудаўская Аравія ў 2021-2022 гадах – гэта рэзкага росту рэнтабельнасці і здабычы на амерыканскіх сланцавых радовішчах. Гэта значыць, чым вышэй цэны, тым больш там здабыча. Гэта і адбылося. Цэны ўзляцелі ўверх, здабыча рэзка стала вельмі рэнтабельнай, адпаведна, яны сталі запаўняць сваімі энергарэсурсамі сусветны рынак», – працягвае эксперт.
Санкцыі супраць Расеі, хоць і месцамі дзіравыя, усё ж зрабілі сваё дзеянне, яны ўдарылі па магчымасцях Расеі абслугоўваць інфраструктуру нафтавай галіны.
«Расейскія нафтавыя кампаніі вельмі моцна залежалі ад паставак заходняга абсталявання. Складана нарошчваць здабычу, падтрымліваць яе на бягучым узроўні без магчымасці чыніць і абнаўляць абсталяванне. Паколькі гэта такая штука, якую ў чамадане не прынясеш, пачынаюцца праблемы», – кажа эканаміст.
Чым даўжэй гэта будзе працягвацца, тым мацней будзе адчувацца тэхналагічная дэградацыя нафтавай галіны Расеі.
,,
«Калі казаць у цэлым пра ўплыў на расейскую эканоміку, то ўсе дзівяцца, чаму расейская эканоміка дагэтуль не павалілася. Да 2022 года значная частка нафтавых звышпрыбыткаў, якія паступаюць у краіну пры кошце звыш $ 40 за барэль, адкладаліся ў скарбонку. Значнай часткі скарбонкі расейская дзяржава пазбавілася», – кажа Максім Блант.
Пасля пачатку поўнамаштабнай вайны ва Украіне заходнія краіны заблакавалі расейскія ЗВР на суму блізу $ 300 млрд.
Усё ж, улічваючы рост коштаў на энерганосьбіты ў 2022 годзе, Расея значна зарабіла на пастаўках у Еўропу. Усяго мінеральнага паліва, алеяў і прадуктаў іх перагонкі было прададзена ў ЕЗ на € 147 млрд, а ў 2021 годзе – на € 104 млрд. У 2023 годзе Расея экспартавала ў ЕЗ энергарэсурсаў € 29 млрд.
Telewizja Polska S.A. w likwidacji processes your personal data collected when you visit individual websites on the tvp.pl Portal (hereinafter referred to as the Portal), including information saved using technologies used to track and store them, such as cookies, web beacons or other similar technologies enabling the provision of tailored and secure services, personalize content and advertising, provide social media features and analyze Internet traffic.
Click "I accept and go to the website" to consent to the use of automatic tracking and data collection technology, access to information on your end device and its storage, and to the processing of your personal data by Telewizja Polska S.A. w likwidacji, Trusted Partners from IAB* (1004 company) and other Trusted TVP Partners (88 company), for marketing purposes (including for automated matching of advertisements to your interests and measuring their effectiveness) and others, which we indicate below.
The purposes of processing your data by TVP S.A. w likwidacji are as follows:
Store and/or access information on a device
Use limited data to select advertising
Create profiles for personalised advertising
Use profiles to select personalised advertising
Create profiles to personalise content
Use profiles to select personalised content
Measure advertising performance
Measure content performance
Understand audiences through statistics or combinations of data from different sources
Develop and improve services
Use limited data to select content
Ensure security, prevent and detect fraud, and fix errors
Deliver and present advertising and content
Save and communicate privacy choices
TVP S.A. w likwidacji process your data for the purposes of features. As part of these features, we may take the following actions:
Match and combine data from other data sources
Link different devices
Identify devices based on information transmitted automatically
The purposes of processing your data by Trusted Partners from IAB and other Trusted Partners of TVP are as follows:
Store and/or access information on a device
Use limited data to select advertising
Create profiles for personalised advertising
Use profiles to select personalised advertising
Create profiles to personalise content
Use profiles to select personalised content
Measure advertising performance
Measure content performance
Understand audiences through statistics or combinations of data from different sources
Develop and improve services
Use limited data to select content
Ensure security, prevent and detect fraud, and fix errors
Deliver and present advertising and content
Save and communicate privacy choices
Trusted Partners from IAB and other Trusted Partners of TVP process your data for the purposes of features and special features. As part of these features, they may take the following actions:
Match and combine data from other data sources
Link different devices
Identify devices based on information transmitted automatically
Use precise geolocation data
Actively scan device characteristics for identification
Consent is voluntary and you can withdraw it at any time in Advanced Settings.
In addition, you have the right to request access, rectification, deletion or limitation of data processing. In the Privacy Policy, you will find information on how to communicate to us your will to exercise these rights.
Consent to the use of data for some IAB Trusted Partners and TVP Trusted Partners may be related to the transfer of data to the United States or other third countries (not belonging to the European Economic Area, which includes the Member States of the European Union as well as Norway, Iceland and Liechtenstein). In connection with the above, we would like to inform you about the possible risk that may be associated with the transfer of data to third countries, consisting in the possible lack of an adequate level of protection of natural persons related to the processing of their personal data, which is guaranteed by the provisions of the GDPR (Regulation of the European Parliament and of the Council (EU 2016/679 of 27 April 2016 on the protection of individuals with regard to the processing of personal data and on the free movement of such data, and repealing Directive 95/46 / EC), due to the lack of an adequacy decision by the European Commission and the lack of adequate security.
The user's personal data processed by TVP may be processed both on the basis of the user's consent as well as on the basis of a legitimate interest, i.e. without the consent of the Portal user (only for the purposes necessary to ensure the proper operation of the Portal). TVP processes user data on the basis of a legitimate interest only in situations where it is necessary for the provision and proper operation of the Portal, i.e. maintenance and technical support of the Portal, ensuring security, preventing fraud and removing errors, statistical measurements necessary for the proper functioning of the Portal.
Detailed information on the processing of your data can be found in the Privacy Policy.