«Лагічнае на першы погляд рашэнне ўсё скараціць напалову […] Я так ніколі не зраблю».
Аляксей Дзікавіцкі, які выконвае абавязкі дырэктара «Белсату», даў вялікае інтэрв’ю выданню Reform.news. Ён расказаў, чаму не пагаджаецца з рашэннем пазбавіць «Белсат» аўтаномнасці, і паабяцаў не праводзіць жорсткіх скарачэнняў. Пераказваем галоўнае.
У інтэрв’ю Reform.news Аляксей Дзікавіцкі расказаў пра родны Пінск і першую працу на «Пінскдрэве», сваю сям’ю і любоў да рок-музыкі, аўтарытэтаў у беларускай палітыцы і свае кнігі па-палеску. Што да лёсу «Белсату», то Дзікавіцкі расказаў наступнае.
Ён ніколі не хацеў быць дырэктарам «Белсату», бо яму камфортна працавалася за дырэктаркай Агнешкай Рамашэўскай-Гузы, калі яна «займалася палітыкамі, міністэрствамі, пошукамі фінансавання», а ён быў спачатку шэфам аддзелу інфармацыі, а потым намеснікам у справе інфармацыі. Маўляў, быў бы рады павышэнню, «калі б у фірме ўсё было добра», але давялося пагадзіцца стаць выканальнікам абавязкаў дырэктара ў адваротнай сітуацыі. І яму важна было, каб каналам кіраваў грамадзянін Беларусі.
,,«Я баяўся, што той, хто прыйдзе, прыме лагічнае на першы погляд рашэнне проста механічна ўсё скараціць напалову, раз стала менш грошай, – сказаў Дзікавіцкі. – Я так ніколі не зраблю, нават калі гэта будзе пагражаць маёй пазіцыі.
Таму што кадры – гэта самае цэннае, што ў нас ёсць. Нехта звонку можа не разумець, чаго нам каштуе навучыць людзей працаваць на тэлебачанні, чаго нам каштавала эвакуяваць з Беларусі больш за 100 чалавек…»
Праз недахоп фінансавання на гэты год, расказаў Дзікавіцкі, давялося зняць з эфіру некалькі праграмаў, зрабіць частку праграмаў таннейшымі. Удалося аднавіць супрацу з «Deutsche Welle», якая дазваляе браць свае праграмы і даваць іх па-беларуску.
,,«Рэзаць занадта няма чаго, – упэўнены Дзікавіцкі. – Бо калі паглядзець на бюджэт, то для таго, каб нам больш-менш існаваць, – гэта 63 мільёны злотых. Можа падавацца, што гэта шмат, але тэлебачанне патрабуе шмат выдаткаў. Сталыя выдаткі, якія будуць так ці інакш, – гэта прыкладна 20 мільёнаў еўраў у год: гэта арэнда студыі, адміністратыўныя выдаткі, інфраструктура, на якой працуе тэлебачанне, і гэтак далей».
Ён дадаў: калі сказаць каму на Захадзе, што «мы робім тэлебачанне за 14 мільёнаў еўраў у год», дык не павераць, бо, паводле тэлевізійных мерак, гэта «смешныя грошы». І ў тэлебачання ёсць пэўныя стандарты, на якіх не зэканоміш:
,,«Не можа наш вядоўца сядзець у швэдрыку на канапе. Бо мы не блогеры, гэта тэлебачанне. Таму калі трэба будзе нешта катастрафічна рэзаць, то няхай гэта будзе нехта іншы. Без мяне».
Дзікавіцкі таксама растлумачыў, чаму казаў, што дзень, калі нехта з Польшчы паспрабуе дыктаваць інфармацыйную палітыку каналу, будзе апошнім днём ягонай працы на «Белсаце». Маўляў, «мяккая сіла» – гэта не проста хваліцца суседу тым, які ты класны і круты, але і дапамога суседу, калі здараецца бяда.
І беларусы, падкрэслівае Дзікавіцкі, ведаюць, колькі гадоў Польшча падтрымлівае «Белсат», і разумеюць, што гэта не «польская прапаганда». Польшча не дыктуе, што думаць пра Беларусь, беларускую культуру ці гісторыю, а дае сродкі і дазваляе рабіць так, як лепей для Беларусі. І гэта робяць ва ўмовах, калі «ў Беларусі незалежнай журналістыкі няма» – застаюцца толькі незалежныя медыі за мяжой.
«Тое, што я часта тлумачу палякам ці іншым заходнім калегам, што прапаганда і дэзынфармацыя, якія квітнеюць у Беларусі і Расеі, ахопліваюць не толькі навіны, – расказаў Дзікавіцкі. – Таму трэба проста даваць нармальную праўдзівую інфармацыю, і гэта ўраўнаважыць усё. Не. Прапаганда нішчыць усё.
Яна нішчыць гісторыю, бо скажэнне адбываецца не толькі ў навінах, але і ў гістарычных праграмах. Яны мэтанакіравана нішчаць мову. Калі глядзець выпуск навінаў на дзяржтэлебачанні, то ўсе важныя навіны пра палітыку, гаспадарку, міжнародныя справы будуць па-расейску, а недзе на сёмым месцы будзе навіна па-беларуску пра нейкі фэст у вёсцы пад Баранавічамі.
Гэта робіцца адмыслова – не каб надаць статус беларускай мове і прадэманстраваць яе прысутнасць; наадварот, прадэманстраваць, што пра важныя палітычныя падзеі, пра навіны навукі на беларускай мове нельга распавядаць, а можна толькі пра нейкі местачковы фальклор. І гэта адбываецца з усіх бакоў».
Дзікавіцкі прывёў у прыклад праграмы пра гісторыю «Intermarium» і «Вусы Скарыны», праграмы пра беларускую мову, напрыклад, «Мова нанова», дакументальныя фільмы (якіх раней здымалі па дзесяць на год), канцэрт «Народны альбом – 20 гадоў пасля».
Згадаў ён і «Вот Так» – расейскамоўную рэдакцыю «Белсату», якая мае ахоп, нават большы за беларускамоўную рэдакцыю, бо расейскамоўных людзей у свеце ў дзясяткі разоў больш за беларускамоўных. Але і ахоп беларускамоўных праграмаў «Белсату» немалы: калі лічыць толькі падпісчыкаў на YouTube, на беларускамоўны канал «Belsat News» падпісаныя амаль паўмільёна карыстальнікаў, а гэта кожны дзясяты «ў рэпрадуктыўным узросце» пры тым, што за такую падпіску ў Беларусі можна сесці ў турму.
Алесь Наваборскі belsat.eu
