На выбарах-2024 апазіцыя наўрад ці «пахісне рэжым». Але будзе альтэрнатыўная кампанія
23.11.2023, 09:16
Belsat
podpis źródła zdjęcia
Дэмакратычныя сілы рыхтуюць выбары ў Каардынацыйную раду. Распыталі пра гэта спікера КР.
Дэмакратычныя сілы неўзабаве маюць прэзентаваць план правядзення выбараў у Каардынацыйную раду. Яны пройдуць прыблізна ў той жа час, што і выбары ў Палату прадстаўнікоў і мясцовыя саветы. «Белсат» распытаў спікера Каардынацыйнай рады Андрэя Ягорава пра абедзве кампаніі.
Калі праціўнікі Лукашэнкі і ўжываюць слова «выбары» адносна парламенцкай кампаніі, то падкрэсліваюць: «выбары» ў двукоссі.
Што прапануюць беларусам рабіць з лукашэнкаўскімі выбарамі і выбарамі ў Каардынацыйную раду, «Белсат» спытаў у спікера КР Андрэя Ягорава.
Добрай стратэгіі на лукашэнкаўскія выбары ў дэмакратычных сілаў няма, прызнае Ягораў. Дыскусіі ідуць вакол розных формаў няўдзелу ў іх і інфармацыйнай кампаніі вакол іх.
,,
«Агульны мэсідж, які можа быць, здаецца, зразумелы: выбараў у Беларусі няма, – разважае Ягораў. – Але заклікаць да нейкіх формаў масавага пратэсту, нейкіх актыўных дзеянняў, байкатавання не выпадае проста з увагі на сітуацыю масавых рэпрэсіяў. Але скарыстацца ў палітычным сэнсе гэтай кампаніяй варта».
Сур’ёзна нашкодзіць рэжыму Лукашэнкі, «пахістаць рэжым» на гэтых выбарах не ўдасца. Ягораў тлумачыць: у грамадства недастаткова рэсурсаў, каб скарыстацца гэтым электаральным перыядам, таму трэба рабіць нешта паралельнае. Адпаведна, разлічваюць, што выбары ў Каардынацыйную раду могуць задаць альтэрнатыўны парадак дня і зрабіцца прыкладам дэмакратычнага выбарчага працэсу.
Хай выбары ў КР і не зробяцца раўнавартаснай заменай нацыянальных выбараў, але дадуць іншы погляд на сітуацыю ў Беларусі, кажа Ягораў. Рэжым Лукашэнкі будзе намагацца «пацвердзіць легітымнасць» праз свае выбары – ён хацеў бы сказаць штосьці накшталт: «У нас былі выбары, а за гэтымі “беглымі” нічога не стаіць і ніхто іх не падтрымлівае».
Што рабіць з прэзідэнцкімі выбарамі, якія маюць прайсці ў Беларусі ў 2025 годзе, яшчэ не вызначыліся. Ягораў кажа, што поспех або магчымы правал выбараў у КР пакажа кірунак, у якім можна ісці на прэзідэнцкіх. Ён дапускае сцэнар, пры якім платформа для выбараў у КР добра сябе зарэкамендуе, і тады такім жа шляхам можна будзе вызначыць, ці працягваць мандат Ціханоўскай.
Горш ад супрацьпастаўлення гэтых выбарчых кампаніяў не будзе, перакананы Ягораў. Хоць улады Беларусі назвалі КР экстрэмісцкім фармаваннем, ёсць шляхі бяспечнага ўцягвання беларусаў ва ўдзел у гэтых выбарах. Выключыць усе рызыкі для людзей у Беларусі немагчыма, але выбары ў КР не хочуць рабіць эксклюзіўна для дыяспары.
Чарнавы варыянт таго, як праводзіць выбары ў КР, ужо ёсць. Цяпер, паводле Ягорава, ідуць больш шчыльныя кансультацыі між Каардынацыйнай радай, Аб’яднаным пераходным кабінетам, Офісам Ціханоўскай і палітычнымі партыямі. Шукаюць кансэнсусу, які задаволіў бы ўсе зацікаўленыя бакі. Паводле Ягорава, ёсць жаданне запрашаць і іншыя суб’екты далучыцца да арганізацыйнага камітэту выбараў.
Ягораў (Фота: Белсат)
Пра тэхнічную рэалізацыю выбараў даўно ідуць кансультацыі з Паўлам Ліберам і камандай «Новай Беларусі». Ягораў кажа, што гэтая каманда, хутчэй за ўсё, і будзе адказваць за тэхнічную частку арганізацыі выбараў: як і праз што галасаваць беларусам.
Канчатковага варыянту правядзення выбараў яшчэ не прынялі. Паводле Ягорава, хацелі б прыняць супольнае рашэнне – як у Еўразвязе, дзе Еўракамісія, Еўрапарламент і Рада Еўразвязу ўдзельнічаюць у агульнай працэдуры прыняцця рашэнняў. Калі не знайсці кампраміснага варыянту, дык прынамсі выпрацаваць некалькі прапановаў. Затым варыянты хочуць вынесці на галасаванне ў КР, ухвалены варыянт вынесці на падпісанне Ціханоўскай (калі не падпісвае, праект вяртаецца ў арганізацыйны камітэт на дапрацоўванне).
Разглядалі розныя варыянты выбараў (нешта падобнае да мажарытарнай, прапарцыйнай і змяшанай сістэмы), розныя варыянты ўдзелу беларусаў у іх і верыфікацыі выбарнікаў. Дырэктар цэнтру «Еўрапейскі дыялог» Анатоль Лябедзька раней расказваў «Белсату» пра адзін з магчымых сцэнароў: выбары паводле палітычных спісаў (як партыйных, але са спісамі не толькі ад партыяў).
Рашэнне маглі б прыняць у КР «хоць заўтра», адзначае Ягораў і дадае, што хочацца дасягнуць кампрамісу зацікаўленых сілаў. Рашэння чакаюць у снежні, саміх выбараў – у лютым або пачатку сакавіка.
Выбары ў Каардынацыйную раду, кажа Ягораў, маюць прывесці ў палітыку людзей, якія з розных прычынаў незадаволеныя цяперашняй сітуацыяй і крытыкуюць дэмакратычныя сілы. Такім людзям выбары дадуць адкрытую пляцоўку для выказвання сваіх ідэяў у канкурэнтным асяродку: пры адкрытых дэбатах, адкрытых выбарах.
,,
«Калі ты не задаволены тым, як ёсць, і ведаеш, як правільна, дык прыйдзі і дакажы, прыйдзі і змяні», – заклікае Ягораў да ўдзелу ў выбарах у КР.
Ён спадзяецца, што гэта дасць беларусам магчымасць вызначыць далейшы кірунак, пабачыўшы ўвесь спектр ідэяў, у тым ліку «ідэяў з перыферыі».
Агульнае галасаванне, а не закрытыя «ўнутраныя» выбары, маюць падняць статус Каардынацыйнай рады, працягвае Ягораў. Яны маюць паказаць і звычайным беларусам, і беларускім палітычным сілам, і замежным партнёрам, што дэмакратычныя сілы жывыя, дынамічныя, шукаюць апірышча на шырокае грамадства, а не ізаляваныя ў сваёй «клубнай валтузні».
Каардынацыйная рада ўзнікла 14 жніўня 2020 года: абраная прэзідэнтка Святлана Ціханоўская склікала яе пасля выбараў-2020 «для забеспячэння транзіту ўлады». Аляксандр Лукашэнка не пагадзіўся пакінуць пасаду, распачаў рэпрэсіі супраць КР (і агулам усіх нязгодных з тым, што на выбарах перамог ён). Дагэтуль за кратамі застаюцца два чальцы прэзідыуму таго склікання КР: Максім Знак і Марыя Калеснікава. КР не спыніла існавання, але працавала не надта актыўна.
Праз два гады па тых выбарах Каардынацыйную раду захацелі рэфармаваць, правесці новыя выбары. Але праз рэпрэсіі і небяспеку пры галасаванні ў Беларусі выбары ў КР правялі паводле складанай схемы, у якой сваіх дэлегатаў выбіралі арганізацыі розных сфераў грамадскага і палітычнага жыцця: 15 дэлегатаў ад палітычных партыяў і рухаў, 15 – ад праваабарончых арганізацыяў, 15 – ад дыяспараў і гэтак далей, агулам 115 мандатаў. КР зрабілася больш актыўнаю, але засталося нямала тых, каго фармат і вынікі працы не задаволілі.
Яшчэ праз год пастанавілі правесці новыя выбары ў КР, але паводле іншай схемы: як казала Ціханоўская, каб КР зрабілася «сапраўдным прадстаўнічым органам беларусаў». Гэтыя выбары мелі абвясціць 8 лістапада, але абмеркаванні зацягнуліся.
Тым часам улады Беларусі збіраюцца правесці адзіны дзень галасавання: выбары ў Палату прадстаўнікоў (ніжнюю палату Нацыянальнага сходу) і мясцовыя саветы. Выбіраць таксама будуць дэпутатаў Савету Рэспублікі, але без удзелу звычайных беларусаў. Выбары ў Беларусі ўжо даўно не прызнаюць свабоднымі і справядлівымі на Захадзе – мала шанцаў, што прызнаюць і гэтыя. Пагатоў да гэтых выбараў у Беларусі наўрад ці спыняцца масавыя палітычныя рэпрэсіі, а на выбары наўрад ці пусцяць кагосьці, акрамя ўхваленых уладамі кандыдатаў.
Telewizja Polska S.A. w likwidacji processes your personal data collected when you visit individual websites on the tvp.pl Portal (hereinafter referred to as the Portal), including information saved using technologies used to track and store them, such as cookies, web beacons or other similar technologies enabling the provision of tailored and secure services, personalize content and advertising, provide social media features and analyze Internet traffic.
Click "I accept and go to the website" to consent to the use of automatic tracking and data collection technology, access to information on your end device and its storage, and to the processing of your personal data by Telewizja Polska S.A. w likwidacji, Trusted Partners from IAB* and other Trusted TVP Partners, for marketing purposes (including for automated matching of advertisements to your interests and measuring their effectiveness) and others, which we indicate below.
The purposes of processing your data by TVP S.A. w likwidacji are as follows:
Store and/or access information on a device
Use limited data to select advertising
Create profiles for personalised advertising
Use profiles to select personalised advertising
Create profiles to personalise content
Use profiles to select personalised content
Measure advertising performance
Measure content performance
Understand audiences through statistics or combinations of data from different sources
Develop and improve services
Use limited data to select content
Ensure security, prevent and detect fraud, and fix errors
Deliver and present advertising and content
Save and communicate privacy choices
TVP S.A. w likwidacji process your data for the purposes of features. As part of these features, we may take the following actions:
Match and combine data from other data sources
Link different devices
Identify devices based on information transmitted automatically
The purposes of processing your data by Trusted Partners from IAB and other Trusted Partners of TVP are as follows:
Store and/or access information on a device
Use limited data to select advertising
Create profiles for personalised advertising
Use profiles to select personalised advertising
Create profiles to personalise content
Use profiles to select personalised content
Measure advertising performance
Measure content performance
Understand audiences through statistics or combinations of data from different sources
Develop and improve services
Use limited data to select content
Ensure security, prevent and detect fraud, and fix errors
Deliver and present advertising and content
Save and communicate privacy choices
Trusted Partners from IAB and other Trusted Partners of TVP process your data for the purposes of features and special features. As part of these features, they may take the following actions:
Match and combine data from other data sources
Link different devices
Identify devices based on information transmitted automatically
Use precise geolocation data
Actively scan device characteristics for identification
Consent is voluntary and you can withdraw it at any time in Advanced Settings.
In addition, you have the right to request access, rectification, deletion or limitation of data processing. In the Privacy Policy, you will find information on how to communicate to us your will to exercise these rights.
Consent to the use of data for some IAB Trusted Partners and TVP Trusted Partners may be related to the transfer of data to the United States or other third countries (not belonging to the European Economic Area, which includes the Member States of the European Union as well as Norway, Iceland and Liechtenstein). In connection with the above, we would like to inform you about the possible risk that may be associated with the transfer of data to third countries, consisting in the possible lack of an adequate level of protection of natural persons related to the processing of their personal data, which is guaranteed by the provisions of the GDPR (Regulation of the European Parliament and of the Council (EU 2016/679 of 27 April 2016 on the protection of individuals with regard to the processing of personal data and on the free movement of such data, and repealing Directive 95/46 / EC), due to the lack of an adequacy decision by the European Commission and the lack of adequate security.
The user's personal data processed by TVP may be processed both on the basis of the user's consent as well as on the basis of a legitimate interest, i.e. without the consent of the Portal user (only for the purposes necessary to ensure the proper operation of the Portal). TVP processes user data on the basis of a legitimate interest only in situations where it is necessary for the provision and proper operation of the Portal, i.e. maintenance and technical support of the Portal, ensuring security, preventing fraud and removing errors, statistical measurements necessary for the proper functioning of the Portal.
Detailed information on the processing of your data can be found in the Privacy Policy.