Што рабіць, калі ў Беларусі пачнуць блакаваць VPN, і ці трэба хвалявацца ўжо цяпер
12.02.2024, 08:00
Малюнак згенераваны нейрасеткай (Выява: Dall-E / Bing.com)
podpis źródła zdjęcia
Наўрад ці заблакуюць усё, але мы ведаем, што рабіць, нават калі зусім адключаць інтэрнэт.
Беларускія ўлады даўно змагаюцца са сродкамі супраць цэнзуры. У Расеі з 1 сакавіка набудзе моц забарона «папулярызацыі VPN», а Беларусь і Расея хочуць аб’яднаць «спісы экстрэмістаў». Не выключана, што ў Беларусі захочуць блакаваць VPN. «Белсат» расказвае, што рабіць у такім выпадку.
Малюнак згенераваны нейрасеткай (Выява: Dall-E / Bing.com)
Беларускія ўлады зноў збіраюцца змагацца з VPN: у планах на 2024–25 гады – фільтраванне трафіку з мэтай супрацьдзеяння ананімайзерам, VPN і проксі-серверам, якія выкарыстоўваюць «у супрацьпраўных мэтах». Выканаўцамі гэтай задачы прызначаныя міністэрствы сувязі і ўнутраных справаў, Камітэт дзяржаўнай бяспекі, Аператыўна-аналітычны цэнтр і іншыя зацікаўленыя органы і арганізацыі.
Акрамя таго, у Расеі 1 сакавіка набудзе моц забарона «папулярызацыі сродкаў абыходу блакаванняў» – самі гэтыя сродкі, у тым ліку VPN, там забароненыя з лютага 2020 года.
А Беларусь і Расея збіраюцца аб’яднаць спісы «экстрэмістаў» і «экстрэмісцкіх рэсурсаў». Хутчэй за ўсё, гэта тычыцца канкрэтных людзей, супраць якіх будуць чыніць рэпрэсіі, і канкрэтных сайтаў, якія будуць блакаваць. Але Беларусь і Расея могуць аб’яднаць і высілкі ў блакаванні сродкаў супраць цэнзуры.
Пакуль у Беларусі ні разу не блакавалі ўсе сродкі абыходу блакаванняў, хоць спрабавалі.
Яшчэ з 2015 года Дзяржаўная інспекцыя па электрасувязі абавязаная знаходзіць і ўносіць у «чорны спіс» сродкі абыходу блакаванняў: у адпаведнай пастанове Аператыўна-аналітычнага цэнтру згадваліся проксі-серверы і нават «Tor».
Правайдары абавязаныя блакаваць усё з «чорнага спісу», але як у 2015-м, так і на момант публікацыі многія сродкі абыходу цэнзуры ў Беларусі дасяжныя. А калі ў 2016-м улады спрабавалі блакаваць той жа «Tor», дык толькі павялічылі колькасць ягоных карыстальнікаў.
У першыя дні пасля выбараў у 2020 годзе ў Беларусі блакавалі амаль усе замежныя медыі і сацсеткі, а таксама калі не заблакавалі, дык істотна запаволілі працу шэрагу папулярных VPN. Праўда, і тады знаходзіліся дзейсныя сродкі абыходу цэнзуры.
Акрамя таго, з 2016 года ў Беларусі забаронена ўжываць нешта, апісанае як «праграмныя і тэхнічныя сродкі, якія ў сукупнасці выкарыстоўваюцца для пераўтварэння пратаколу абмену звесткамі, пры дапамозе якіх перадаюцца галасавыя і іншыя паведамленні электрасувязі ад абанента, што робіць выклік, і перадачы гэтых паведамленняў выкліканаму абаненту з выкарыстаннем абаненцкіх нумароў, якія не належаць абаненту, што робіць выклік». Пад гэтае апісанне падпадаюць тэлефанаванні праз інтэрнэт на мабільныя і стацыянарныя тэлефоны, але сэрвісы кшталту «Skype» і «Viber» усё яшчэ прапануюць такую паслугу.
Падставаў лічыць, што блакаваць VPN пачнуць ужо ў бліжэйшыя дні, няма. Але ўлады паставілі сабе такую задачу на 2024–25 гады. Што рабіць, калі раптам у іх атрымаецца?
Сціслы адказ – шукаць іншыя сродкі, якія не заблакавалі. Зусім усё заблакаваць наўрад ці змогуць – нават у Кітаі не змаглі, хоць «вялікі кітайскі фаервол» будуюць больш як чвэрць стагоддзя.
VPN – не адзіны цэльны сэрвіс, а доўгі шэраг сэрвісаў ад розных кампаніяў. Калі заблакуюць папулярныя кшталту «ProtonVPN», «NordVPN» і «ExpressVPN» або ўбудаваны VPN у браўзеры «Opera», могуць знайсціся менш папулярныя, якія не заблакуюць. Ды і заблакаваныя VPN могуць праз нейкі час аднавіць працу ў Беларусі, бо самі знойдуць шляхі абыходу блакаванняў.
Як усталяваць VPN, «Белсат» расказваў тут на прыкладзе бясплатнага «ProtonVPN»:
Таксама ёсць сэрвісы, якія працуюць падобна да VPN.
У 2020 годзе сябе добра зарэкамендаваў «Psiphon», ён выкарыстоўвае як VPN, так і іншыя тэхналогіі. У час татальнага блакавання «Psiphon» працаваў павольна, але ўсё ж даваў доступ да навінаў.
Ёсць і спецыяльныя сайты – ўэб-проксі (web proxy), праз якія можна зайсці на іншыя сайты. Ды яны менш зручныя за VPN: цяжка знайсці надзейны, хуткі і бясплатны ўэб-проксі, які яшчэ і не завальвае карыстальніка рэкламаю. Да таго ж, карыстанне такім сайтам не абароніць іншыя праграмы па-за браўзерам, як тыя ж мэсэнджары.
«Tor» – праграма і сетка так званай цыбулевай маршрутызацыі: як у цыбулі, там пад адным знаходзіцца другі пласт ананімізацыі, пад другім – трэці, і гэтак далей. Трафік ідзе такімі хітрымі шляхамі, што адсачыць яго практычна немагчыма. «Tor» даўно спрабуюць заблакаваць, але атрымліваецца толькі ўскладніць доступ, зрабіць наладку праграмы цяжэйшай, а злучэнне – нестабільным. Як і ўэб-проксі, «Tor» не абароніць іншыя праграмы. Да таго ж, правайдар (і сілавікі) могуць даведацца, што карыстальнік ужывае «Tor», таму карыстацца ім трэба праз VPN.
Калі няма пэўнасці, чым карыстацца, можна паглядзець, што раяць эксперты: напрыклад, пачытаць у Telegram каналы «Кіберпартызанаў» або ініцыятывы «CyberBeaver» (і лепш адразу мець «Партызанскі тэлеграм»). У 2020-м доступ наўпрост да Telegram перакрылі, але для мэсэнджару стварылі сотні «абыходных шляхоў» – проксі-сервераў, іх спіс публікавалі і публікуюць дасюль на спецыяльным тэлеграм-канале @ProxyMTProto. Навіна пра гэтыя проксі ў 2020 годзе за некалькі дзён разышлася па «сарафанным радыё».
«Белсат» распаўсюджвае свае навіны як праз сайт Belsat.eu, так і праз мабільныя праграмы для чытання тэкстаў («Android» і «iOS») і прагляду відэа («Android» і «iOS»), і праз сацсеткі (Facebook, Instagram, ОК, Telegram, Tik Tok, VK, X), і праз сайты-«люстэркі» (адрасы якіх выглядаюць як абракадабра), вядзе тэлевяшчанне праз спадарожнік і на Youtube. Калі ў Беларусі будуць блакаваць VPN, мы раскажам, што рабіць, праз усе магчымыя каналы сувязі – пашукайце, які канал застанецца дасяжным.
Тэарэтычна, можа так стацца, што ў Беларусі не проста нешта заблакуюць, а адключаць зусім увесь інтэрнэт. Але і тады будуць сродкі бяспечнай сувязі, такія як П-СМС ад «Кіберпартызанаў (новыя версіі публікуюць на канале «Партызанскага тэлеграму», апошняя на момант публікацыі – тут). Праўда, трэба загадзя дамовіцца з тымі, каму трэба пісаць шыфраваныя SMS, каб і яны ўсталявалі гэтую праграму.
А калі адключаць і тэлефонную сувязь, можна карыстацца праграмамі кшталту «Bridgefy», якія дазваляюць абменьвацца паведамленнямі праз пратакол «Bluetooth». Ды, каб гэтая праграма запрацавала, трэба, каб хтосьці ёю карыстаўся ў радыусе не больш за 100 метраў. Наўрад ці адразу пасля адключэння сувязі ў такіх праграмаў будзе шмат карыстальнікаў, але з часам «сарафаннае радыё» можа разнесці звесткі пра спосаб «сувязі без сувязі».
Telewizja Polska S.A. w likwidacji processes your personal data collected when you visit individual websites on the tvp.pl Portal (hereinafter referred to as the Portal), including information saved using technologies used to track and store them, such as cookies, web beacons or other similar technologies enabling the provision of tailored and secure services, personalize content and advertising, provide social media features and analyze Internet traffic.
Click "I accept and go to the website" to consent to the use of automatic tracking and data collection technology, access to information on your end device and its storage, and to the processing of your personal data by Telewizja Polska S.A. w likwidacji, Trusted Partners from IAB* and other Trusted TVP Partners, for marketing purposes (including for automated matching of advertisements to your interests and measuring their effectiveness) and others, which we indicate below.
The purposes of processing your data by TVP S.A. w likwidacji are as follows:
Store and/or access information on a device
Use limited data to select advertising
Create profiles for personalised advertising
Use profiles to select personalised advertising
Create profiles to personalise content
Use profiles to select personalised content
Measure advertising performance
Measure content performance
Understand audiences through statistics or combinations of data from different sources
Develop and improve services
Use limited data to select content
Ensure security, prevent and detect fraud, and fix errors
Deliver and present advertising and content
Save and communicate privacy choices
TVP S.A. w likwidacji process your data for the purposes of features. As part of these features, we may take the following actions:
Match and combine data from other data sources
Link different devices
Identify devices based on information transmitted automatically
The purposes of processing your data by Trusted Partners from IAB and other Trusted Partners of TVP are as follows:
Store and/or access information on a device
Use limited data to select advertising
Create profiles for personalised advertising
Use profiles to select personalised advertising
Create profiles to personalise content
Use profiles to select personalised content
Measure advertising performance
Measure content performance
Understand audiences through statistics or combinations of data from different sources
Develop and improve services
Use limited data to select content
Ensure security, prevent and detect fraud, and fix errors
Deliver and present advertising and content
Save and communicate privacy choices
Trusted Partners from IAB and other Trusted Partners of TVP process your data for the purposes of features and special features. As part of these features, they may take the following actions:
Match and combine data from other data sources
Link different devices
Identify devices based on information transmitted automatically
Use precise geolocation data
Actively scan device characteristics for identification
Consent is voluntary and you can withdraw it at any time in Advanced Settings.
In addition, you have the right to request access, rectification, deletion or limitation of data processing. In the Privacy Policy, you will find information on how to communicate to us your will to exercise these rights.
Consent to the use of data for some IAB Trusted Partners and TVP Trusted Partners may be related to the transfer of data to the United States or other third countries (not belonging to the European Economic Area, which includes the Member States of the European Union as well as Norway, Iceland and Liechtenstein). In connection with the above, we would like to inform you about the possible risk that may be associated with the transfer of data to third countries, consisting in the possible lack of an adequate level of protection of natural persons related to the processing of their personal data, which is guaranteed by the provisions of the GDPR (Regulation of the European Parliament and of the Council (EU 2016/679 of 27 April 2016 on the protection of individuals with regard to the processing of personal data and on the free movement of such data, and repealing Directive 95/46 / EC), due to the lack of an adequacy decision by the European Commission and the lack of adequate security.
The user's personal data processed by TVP may be processed both on the basis of the user's consent as well as on the basis of a legitimate interest, i.e. without the consent of the Portal user (only for the purposes necessary to ensure the proper operation of the Portal). TVP processes user data on the basis of a legitimate interest only in situations where it is necessary for the provision and proper operation of the Portal, i.e. maintenance and technical support of the Portal, ensuring security, preventing fraud and removing errors, statistical measurements necessary for the proper functioning of the Portal.
Detailed information on the processing of your data can be found in the Privacy Policy.