Прагляд сусветных кінапрэм’ераў на роднай мове – сапраўдная раскоша для беларусаў.
Прагляд сусветных кінапрэм’ераў на роднай мове – гэта звычайная для бальшыні нацыяў з’ява, але сапраўдная раскоша для беларусаў. Дзяржава гэтым не пераймаецца, а сілы энтузіястаў не бясконцыя. «Белсат» паспрабаваў знайсці адказ на пытанне, калі беларусы змогуць глядзець кінанавінкі на беларускай і што замінае развязаць праблему проста цяпер.
Здымак мае ілюстрацыйны характар. (Фота: Белсат)
З 90-х гадоў беларускі кінапракат застаецца прычэпленым да Расеі. Гэта зручна: набыў афіцыйную копію з расейскім агучваннем – і паказвай. Навошта яшчэ выдаткоўваць грошы на моўную лакалізацыю? Дый сусветныя дыстрыб’ютары заўсёды разглядалі нашую краіну як частку глабальнага расейскага рынку, частку расейскамоўнага СНД.
Пасля пачатку вайны ва Украіне шмат якія галівудскія студыі адмовіліся ад супрацы з краінай-агрэсарам, аднак без кінапрэм’ераў у Расеі не засталіся: паказваюць пірацкія версіі. Адпаведна, такі ж скрадзены прадукт цяпер ідзе ў пракаце і ў Беларусі.
Пры гэтым маем прыклад Украіны, дзе кінапракат лакалізавалі яшчэ ў 2006 годзе, калі прэзідэнтам быў Віктар Юшчанка. Ухваленая тады пастанова прадугледжвала абавязковы дубляж усіх стужак, што паказваюць у кінатэатрах, на ўкраінскую мову. Пракатчыкі стагналі, што гэта дорага і што наведнікаў паменее, аднак іхныя жахі не спраўдзіліся.
Аляксандр Навіцкі, кіраўнік кампаніі «Zołak Pro», якая агучвае фільмы для «Белсату», кажа, што пераклад і дубляж не такая затратная справа, калі ў гэтым будзе дапамагаць дзяржава:
,,
«Для дзяржавы не было б праблемаю зрабіць больш якасны пераклад, як мы гэта робім, у тэхнічным сэнсе: рабіць не двухгалосыя, самыя бедныя пераклады, а сапраўдныя дубляжы. Для беларускай мовы гэта была б неблагая ідэя, калі б дзяржава за гэта ўзялася і мела б такую матывацыю. Гэта было б імпульсам для людзей у Беларусі не цурацца беларускай мовы».
Пераклад, рэдактура перакладу, запіс агучвання, звядзенне, спраўджанне канчатковай версіі, паўторнае спраўджанне на «Белсаце» – вось складнікі гэтай працы.
«У нас асноўны від агучвання – двухгалосы закадравы. Гэта такі ашчадны аптымальны варыянт, прасцейшы ў тэхнічным сэнсе, чым поўны дубляж. Хаця і яго мы рабілі, дзіцячыя серыялы. Гэта, хоць цікава і прыемна, але вельмі цяжка, бо трэба і песні перакласці і заспяваць, трэба болей галасоў, і падабраць іх», – тлумачыць суразмоўца «Белсату».
Адна са складанасцяў справы – укласціся ў пэўную часавую шкалу, каб перакладзены тэкст не быў моцна даўжэйшым або, наадварот, карацейшым за арыгінал.
«У кожным фільме свае асаблівасці. Існуюць пэўныя цяжкасці з перакладам, напрыклад, дакументальных фільмаў, дзе бывае вялізная колькасць фактуры, якую неабходна спраўдзіць. І перакладчык займаецца не толькі ўласна перакладам, але яшчэ і спраўджаннем розных звестак, таго, як штосьці можа называцца па-беларуску, а не заўсёды маюцца адпаведнікі», – прызнаецца спадар Аляксандр.
Фільмы, якія агучваюцца на беларускую і трапляюць у эфір «Белсату», абірае праграмная рэдактарка. Яна апавяла, што дамаўляцца даводзіцца з дыстрыб’ютарамі або непасрэдна з вытворцамі. Увесь прадукт – легальны.
«Вытворцы маюць правы на ўвесь свет, а дыстрыб’ютары – на пэўную тэрыторыю. Вельмі складана знайсці дыстрыб’ютара, які меў бы правы на фільмы на тэрыторыю, ахопленую спадарожнікам, да якога падлучаны «Белсат»», – наракае наша суразмоўніца.
Стратэгія нашага тэлеканалу – дэманстрацыя ўсёй разнастайнасці сусветнай кінематаграфіі:
«З Паўднёвай Амерыкі, з Усходу – з Сірыі, Палестыны, Ірану, з Азіі. Цяпер у нашай сетцы ёсць фільм, што атрымаў два «Оскары», – карэйская стужка «Паразіты». З’яўляецца скандынаўскае кіно, французскае, брытанскае, польскае».
У эфіры – «складаныя стужкі», што прымушаюць задумацца, адзначыла рэдактарка:
«Гэта не пустыя фільмы, не дзеля забавы. Гэта фільмы, што паказваюць рэчаіснасць вакол нас, выклікаюць пэўныя эмоцыі, паказваюць праблемы і людзей, якія нас атачаюць».
Партнёры прадаюць «Белсату» фільмы са зніжкаю, бо наш тэлеканал – некамерцыйная арганізацыя. Але гэта не тычыцца сусветных кінапрэм’ераў: цэны несусветныя.
,,
«Аніводны тэлеканал, хіба толькі буйныя кампаніі кшталту BBC або CNN, не дазволіць сабе купіць навінку. Фільмы праходзяць пэўныя этапы: спачатку фестывалі і кінатэатры – гэта цягам года, потым – онлайн-кінатэатры, і толькі пасля фільм трапляе да масавага гледача на тэлебачанне. Прыкладна праз 3–4 гады пасля прэм’еры», – канстатавала працаўніца «Белсату».
Такім чынам, касавы гіт «Опэнгаймэр», які нядаўна атрымаў 5 узнагародаў прэміі «Залаты глобус» і быў рэпрэзентаваны ў 13 намінацыях «Оскару», можа з’явіцца ў эфіры нашага тэлеканалу не раней за 2027 год.
Пакуль жа «Белсат» плануе паказ французскіх мультфільмаў (прэм’ера – ужо 3 сакавіка), увосень – чэшскіх анімацыйных карцінаў і серыялаў. Вядома, усё па-беларуску.
У нашых рэаліях спатоліць моўны голад маглі б аматары, якія ладзяць агучванне па-беларуску, хоць гэта і пірацтва. Але рады яны не даюць: бракуе грошай. Фактычна гэта энтузіясты, якім у лепшым выпадку хапае данатаў толькі на тэхніку і аплату сервераў. Пра паўнавартасны заробак, на які можна пражыць і цалкам прысвячаць сябе гэтай працы, гаворка не ідзе.
Зрэшты, прадстаўніца Аб’яднанага пераходнага кабінету ў справе нацыянальнага адраджэння Аліна Коўшык не губляе аптымізму ў цяперашнія цёмныя часы. У каментары «Белсату» яна адзначыла, што кінапрэм’еры некалі абавязкова загучаць па-беларуску:
«Практыка кінапракату мусіць засноўвацца на законе пра мову. Пераклад фільмаў і серыялаў патрабуе шмат рэсурсаў, але зʼяўляецца гарантыяй негвалтоўнага прасоўвання дзяржаўнай мовы ў папулярных сферах культуры. Беларуская мова будзе жыць, калі кінатэатры будуць паказваць прэмʼеры па-беларуску, мы будзем памятаць цытаты з любімых фільмаў на роднай мове, а нашыя дзеткі будуць спяваць песенькі ў перакладзе на беларускую».
Лакалізаваны кінапракат, на думку Коўшык, падцягне і нацыянальную кінаіндустрыю: «Спадзяюся, што такая палітыка спрычыніцца да паўстання якасных беларускіх фільмаў на нашай мове і да стварэння сучаснай кінаіндустрыі. Мы ўжо маем пакаленне новых таленавітых творцаў, якія смела выходзяць са сваімі працамі на прэстыжныя кінафестывалі. А для стварэння важных для краіны стужак безумоўна патрэбнае падтрыманне».
Telewizja Polska S.A. w likwidacji processes your personal data collected when you visit individual websites on the tvp.pl Portal (hereinafter referred to as the Portal), including information saved using technologies used to track and store them, such as cookies, web beacons or other similar technologies enabling the provision of tailored and secure services, personalize content and advertising, provide social media features and analyze Internet traffic.
Click "I accept and go to the website" to consent to the use of automatic tracking and data collection technology, access to information on your end device and its storage, and to the processing of your personal data by Telewizja Polska S.A. w likwidacji, Trusted Partners from IAB* and other Trusted TVP Partners, for marketing purposes (including for automated matching of advertisements to your interests and measuring their effectiveness) and others, which we indicate below.
The purposes of processing your data by TVP S.A. w likwidacji are as follows:
Store and/or access information on a device
Use limited data to select advertising
Create profiles for personalised advertising
Use profiles to select personalised advertising
Create profiles to personalise content
Use profiles to select personalised content
Measure advertising performance
Measure content performance
Understand audiences through statistics or combinations of data from different sources
Develop and improve services
Use limited data to select content
Ensure security, prevent and detect fraud, and fix errors
Deliver and present advertising and content
Save and communicate privacy choices
TVP S.A. w likwidacji process your data for the purposes of features. As part of these features, we may take the following actions:
Match and combine data from other data sources
Link different devices
Identify devices based on information transmitted automatically
The purposes of processing your data by Trusted Partners from IAB and other Trusted Partners of TVP are as follows:
Store and/or access information on a device
Use limited data to select advertising
Create profiles for personalised advertising
Use profiles to select personalised advertising
Create profiles to personalise content
Use profiles to select personalised content
Measure advertising performance
Measure content performance
Understand audiences through statistics or combinations of data from different sources
Develop and improve services
Use limited data to select content
Ensure security, prevent and detect fraud, and fix errors
Deliver and present advertising and content
Save and communicate privacy choices
Trusted Partners from IAB and other Trusted Partners of TVP process your data for the purposes of features and special features. As part of these features, they may take the following actions:
Match and combine data from other data sources
Link different devices
Identify devices based on information transmitted automatically
Use precise geolocation data
Actively scan device characteristics for identification
Consent is voluntary and you can withdraw it at any time in Advanced Settings.
In addition, you have the right to request access, rectification, deletion or limitation of data processing. In the Privacy Policy, you will find information on how to communicate to us your will to exercise these rights.
Consent to the use of data for some IAB Trusted Partners and TVP Trusted Partners may be related to the transfer of data to the United States or other third countries (not belonging to the European Economic Area, which includes the Member States of the European Union as well as Norway, Iceland and Liechtenstein). In connection with the above, we would like to inform you about the possible risk that may be associated with the transfer of data to third countries, consisting in the possible lack of an adequate level of protection of natural persons related to the processing of their personal data, which is guaranteed by the provisions of the GDPR (Regulation of the European Parliament and of the Council (EU 2016/679 of 27 April 2016 on the protection of individuals with regard to the processing of personal data and on the free movement of such data, and repealing Directive 95/46 / EC), due to the lack of an adequacy decision by the European Commission and the lack of adequate security.
The user's personal data processed by TVP may be processed both on the basis of the user's consent as well as on the basis of a legitimate interest, i.e. without the consent of the Portal user (only for the purposes necessary to ensure the proper operation of the Portal). TVP processes user data on the basis of a legitimate interest only in situations where it is necessary for the provision and proper operation of the Portal, i.e. maintenance and technical support of the Portal, ensuring security, preventing fraud and removing errors, statistical measurements necessary for the proper functioning of the Portal.
Detailed information on the processing of your data can be found in the Privacy Policy.