«Мо я проста найдабрэйшы з усіх?» – смяецца ён пра беспрэцэдэнтную забарону ў Расеі.
Арсеній Кісляк, які запісвае музыку пад псеўданімам Ap$ent, у сакавіку прачнуўся зоркай: ягоная песня «Можно я с тобой» стала набіраць мільёны праслухоўванняў, бо «завірусілася» ў TikTok. Спявак расказаў пра стаўленне да папулярнасці і да забароны ў Расеі ў вялікім інтэрв’ю Аляксандру Івуліну на канале «ЧестнОк».
Арсеній Кісляк нарадзіўся ва Украіне, але калі яму быў год, разам з маці пераехаў з Харкава ў Магілёў. Бацька і брат засталіся ў Харкаве – нядаўна брату снарадам разнесла кватэру.
Цяпер Арсеній пазіцыянуе сябе як беларускага выканаўцу. Музыцы вучыўся сам, у 17 гадоў граў у панк-гурце «Crisis Creep», які аднойчы выступаў на канцэрце берасцейскіх панкаў «Дай дарогу!». Праўда, тады «Дай дарогу!» выступалі першымі, а на выступ гурта Арсенія засталося пяць чалавек.
Праект Ap$ent нарадзіўся яшчэ ўлетку 2018 года, тады ў сетцы з’явіліся першыя рэлізы музыкі. Першы гіт, песню «Мылю и молюсь» з крытыкаю ковід-дысідэнцтва кіраўніка Беларусі Аляксандра Лукашэнкі, спявак запісаў для расейскага конкурсу «Карантиновидение». У 2020 годзе выдаў трэк «Песенка веселого белоруса», прысвечаны выбарам-2020.
Цяпер галоўны гіт Ap$ent’а – «Можно я с тобой». Як тлумачыў спявак, песня была пра ад’езд ягонай сям’і з Беларусі ў Грузію пасля рэпрэсіяў супраць ягонай жонкі – яе асудзілі на год абмежавання волі за «абразу Лукашэнкі» праз каментар пра арышт Рамана Пратасевіча ў тэлеграм-канале «Nexta». Музыка казаў, што «проста зарыфмаваў падзеі са свайго жыцця».
У расейскамоўным сегменце інтэрнэту песню зразумелі інакш: яе часта выкарыстоўваюць у сацсетках як фон для відэа пра ратаванне бадзяжных жывёлінаў. Сам музыка быў не супраць такой інтэрпрэтацыі. У інтэрв’ю Аляксандру Івуліну кажа: «Адчуў датычнасць да дабра ў гэтым свеце».
За апошнія 28 дзён відэа з музыкай Арсенія набралі 463 млн праглядаў толькі на Youtube, пры тым 96 % праглядаў прыпала не на ягоны канал, а на іншыя, якія ўжывалі ягоныя песні. Унікальных гледачоў – 45,5 млн, час прагляду – 2,7 млн гадзінаў. А яшчэ ж ёсць іншыя пляцоўкі. Паказвае: у TikTok за месяц 54 млн пастоў з песняй «Можно я с тобой».
Гэта была радасць, але такая, якую цяжка перанесці, расказвае Арсеній. Кажа, толькі апошні тыдзень «у поўным адэкваце» і нармальна сябе адчувае. А да таго, маўляў, хадзіў «як леапард ад сінякоў», бо шчыпаў сябе, каб пераканацца, што гэта не сон. Адразу ж з’явіліся лэйблы, якія прапанавалі супрацу – дык спаў па 5-6 гадзінаў, бо чытаў дамовы і вёў перамовы…
,,«Я быў рэальна вельмі шакаваны, – прызнаецца Арсеній. – Першы час насамрэч я мала спаў, я вельмі моцна стрэсаваў. Быў нават момант, калі я плакаў нават».
Пазней у відэа Арсеній паказаў ліст, у якім яму прапануюць прасоўваць песню «Можно я с тобой» у Кітаі.
Арсеній кажа, яго пазнаюць і ў Беластоку, дзе ён цяпер жыве і працуе. Паказвае Івуліну студыю ў сваёй кватэры: вось старая гітара, якую купіў у Грузіі, вось новая за 500–600 долараў, вось гукавая картка за 600, сінтэзатар за долараў 80, вось сшытак з тэкстамі. Тлумачыць, што яму непатрэбнае даражэзнае абсталяванне: у музыцы галоўныя пасыл, мелодыя, якая чапляе, і тэксты, зразумелыя людзям.
,,«Я нікому не скажу, колькі я зарабляю, – смяецца Арсеній. – Я пакуль яшчэ ў прынцыпе сам не ведаю, колькі зарабляю: мне ні авансы не дайшлі, ні сваіх справаздачаў не бачыў. Ну, шо-та зарабляю».
Калі Арсеній падчас запісу перадачы пайшоў граць на гітары ў беластоцкім парку, грошай яму накідалі зусім няшмат. Арсеній пасмяяўся: і сам не стаў бы кідаць драбязу «чуваку, у якога мільёны на Spotify».
Арсеній згадвае, што першы год па выбарах ён разумеў, што за ягоныя песні «могуць пачацца праблемы», хоць і лічыць, што там «няма да чаго дакапацца». Дадае: «Але сам разумееш».
Ён упэўнены, што ніякіх законаў не парушаў, але ўсё роўна «шугаўся чорных варанкоў». Апісвае стан у Беларусі:
Праз каментары на канале «Nexta» ледзь не пасадзілі жонку Арсенія. Сам канал у гэтым ён не вінаваціць, але заклікае берагчы людзей: маўляў, маглі б адключыць каментары ці папярэджваць пра небяспеку.
З’язджаць не планавалі нават пасля таго, як жонцы выставілі абвінавачванне. Адвакат пераконваў, што жонцы дадуць «хатнюю хімію» (абмежаванне волі без накіравання ў папраўчую ўстанову). Смяецца: змірыліся, бо гэта ж «нармальная хімія, хатняя, не якая-небудзь дзікая бяздомная хімія».
Але ўрэшце вырашылі з’ехаць, бо «гэта перабор». Цяпер удзячны лёсу за тое, што так склалася: не з’ехаў бы, не напісаў бы хітовую песню.
У сённяшняй Беларусі, разважае Арсеній, напэўна, можна пісаць нейкія песні, але гэта цяжка, «калі 80 % тэмаў забароненыя». Цяпер у Беларусі нармальна сябе пачуваюць хіба электронныя праекты, арыентаваныя на заходні рынак.
Ap$ent стаў першым выканаўцам, якому расейскае «міністэрства цэнзуры», «Раскамнагляд», выпісала поўную забарону на творчасць. Ягоныя песні палічылі «матэрыяламі, якія дэстабілізуюць грамадска-палітычны лад». Нават украінскія выканаўцы кшталту «Океану Ельзи» ці «Бумбоксу» у Расеі не маюць такой забароны. Арсеній лічыць, што так сталася ў выніку нядобрасумленнай канкурэнцыі і кляўзаў, маніпуляванне «некрытычнымі розумамі патрыятычна настроеных расейцаў».
,,«Я пра што задумаўся: мо я проста найдабрэйшы з усіх? – смяецца ён. – Дабрыня, коцікі – вось гэта самае разбуральнае. Мо мы намацалі нейкае слабае месца».
Івулін адзначыў, што чытаў у каментарах, як дзякавалі «Раскамнагляду» за тое, што той адкрыў для іх такога выканаўцу сваёй забаронай.
Журналіст паказаў спеваку іншыя каментары: у адных праўладныя каментатары даводзілі, што Арсеній кепскі, а ў адным з каментароў хтосьці пажартаваў, што ягоны галоўны гіт «прапагандуе нетрадыцыйныя каштоўнасці: каханне да жонкі важнейшае за любоў да Сонцападобнага».
Арсеній кажа, калі вырашыў сур’ёзна займацца музыкай, доўга думаў над назвай праекту. Спачатку разглядаў нейкія абрэвіятуры, не спадабалася. Потым стаў думаць пра нешта біблейскае ці міфалагічнае. Ехаў неяк у маршрутцы, перабіраў: вершнікі Апакаліпсісу, зорка Палын, якая труціць рэкі… Думка звярнула: экстракт гаркавага палыну – інгрэдыент абсенту.
Слова «абсент» яму вельмі спадабалася. Стаў згадваць, як пішацца: A-P-S… Падумаў: во, гэта ж амаль як Арсеній пішацца, буду Арсент-апсент!
Праўда, назва напою пісалася не праз «п», а праз «б», ды ўсё роўна розных музыкаў-«абсентаў» было ўжо шмат. Таму вырашыў падпісвацца словам са значком $ замест S. А пра тое, што «абсент» пішацца не праз «п», нават не згадвае.
Пры ўсім вонкавым аптымізме аказваецца, што Арсеній з беларускай музыкі найбольш любіць даволі змрочны гурт «Петля пристрастия». Ды і зорка Палын, якая ўскосна дала назву ягонаму праекту, у беларускай медыяпрасторы мае асаблівае значэнне, асацыюецца з Чарнобыльскай катастрофай, бо адна з назваў звычайнага палыну – чарнобыльнік.
Алесь Наваборскі belsat.eu
