„Śluby” białoruskiej opozycji

Inicjatorzy Koalicji Europejskiej „Wolna Białoruś” puszczają balony z symbolami UE. Mińsk, 1 listopada 2003. Zdj. bymedia.net

Zaczynało się wszystko poważnie: od próby impeachmentu, czyli odsunięcia od władzy Aleksandra Łukaszenki. Potem… Biełsat z czysto sportowej ciekawości podliczył, ile sojuszy utworzyła białoruska opozycja od 1996 r.

Zainspirował nas przewodniczący Zjdenoczonej Partii Obywatelskiej (AHP) Anatol Labiedźka, który kilka dni temu zapowiedział utworzenie nowej koalicji – centroprawicowej. Oprócz AHP mają do niej przystąpić Białoruska Chrześcijańska Demokracja, Partia BNF oraz Ruch o Wolność.

„Niczego podobnego nie było w naszej historii – zapowiadał Labiedźka. – Koalicje były różne, platformy były różne, ale według podejścia ideologicznego centroprawica jeszcze nigdy jednoczyła swoich wysiłków.”

Rzeczywiście – takiego nie było. Była za to centrolewicowa konfederacja „O przemiany społeczne” (w 2001 r.) i Koalicja Centrum Demokratycznego (w 2004). Postanowiliśmy więc podliczyć: a ile razy opozycja próbowała się już jednoczyć na różnych szczeblach? Okazało się, że co najmniej 18.

Po raz pierwszy odbyło się to w 1996 r. pod egidą Narodowego Kongresu „W Obronie Demokracji, przeciwko dyktaturze”, przygotowywano wówczas impeachment Aleksandra Łukaszenki. Sprzyjał temu przewodniczący Rady Najwyższej XIII kadencji Siamon Szarecki, który zwołał tajną naradę przedstawicieli pięciu największych partii: Zjednoczonej Partii Obywatelskiej (AHP), Partii Komunistów Białorusi (PKB), Partii Agrarnej, Białoruskiej Partii Socjaldemokratycznej „Narodnaja Hramada” (BSDP NH) oraz Partii Białoruskiego Frontu Narodowego (PBNF). Pierwsze trzy miały swoje frakcje w Radzie Najwyższej.

Prezydium Rady Najwyższej XIII kadencji. Od lewej: Hienadź Karpienka, Siamion Szarecki, Wasil Nowikau, Juryj Małumau – listopad 1996. Zdj. bymedia.net[/vc_column_text][vc_column_text]Gdy plan impeachmentu się nie powiódł, Prezydium Rady Najwyższej spróbowało przy pomocy Unii Europejskiej zawrzeć z Łukaszenką porozumienie, domagając się odnowienia działalności Rady Najwyższej, którą prezydent zamienił na powołane przez siebie Zgromadzenie Narodowe. Z tego też nic nie wyszło i w wyniku UE ograniczyła kontakty z władzami w Mińsku. Kongres zebrał się jeszcze raz – w celu przygotowań do wyborów prezydenckich w 1999 r. Startował w nich były premier Michaił Czyhir (z AHP) oraz Zianon Paźniak (z BNF). Ten drugi jednak się wycofał, kampania prezydencka nie doszła do skutku, a jego ugrupowanie rozpadło się na Partię BNF i Partię Konserwatywno-Chrześcijańską BNF (KChP BNF).

[/vc_column_text][vc_column_text] Jednak to wybory pozostały tematem dla którego zwoływano Kongres. W ten sposób powstała Rada Koordynacyjna Sił Demokratycznych (KRDS). W r. 2000 postanowiła ona bojkotować wybory do Izby Reprezentantów Zgromadzenia Narodowego. Co prawda porozumienie wykonały tylko trzy partie (AHP, Partia BNF i KchP BNF), ale i tak był to najbardziej skuteczny bojkot w całej historii białoruskiej opozycji: objął 40 proc. lokali wyborczych. Rok później odbyły wybory prezydenckie, w których przededniu KRDS powinna była wybrać wspólnego kandydata.

Nie była ona jednak jedyną strukturą, która postawiła przed sobą szlachetny cel. Kto gdzie wchodził i ile razy, pokazuje infografika (skład koalicji i zjednoczeń widać po najechaniu myszką).

[vc_row][vc_column][vc_raw_html]JTNDaWZyYW1lJTIwZnJhbWVib3JkZXIlM0QlMjIwJTIyJTIwbWFyZ2luaGVpZ2h0JTNEJTIyMCUyMiUyMG1hcmdpbndpZHRoJTNEJTIyMCUyMiUyMHNjcm9sbGluZyUzRCUyMm5vJTIyJTIwd2lkdGglM0QlMjI2NTklMjIlMjBoZWlnaHQlM0QlMjI0OTUlMjIlMjBzdHlsZSUzRCUyMmJvcmRlciUzQTFweCUyMHNvbGlkJTIwYmxhY2slM0IlMjIlMjBzcmMlM0QlMjJodHRwJTNBJTJGJTJGd2hlbmludGltZS5jb20lMkZIVGltZWxpbmUuYXNweCUzRnRsdXJsJTNEJTJGdGwlMkZiZWxzYXRfdHYlMkZfZDBfOTBfZDBfYjFfMjdfZDFfOGZfZDBfYjRfZDBfYmRfZDBfYjBfZDBfYmRfZDBfYmRfZDFfOTZfX2QwX2I0X2QxXzhiX19kMF9iYV9kMF9iMF9kMF9iMF9kMF9iYl9kMV85JTJGJTIyJTNFJTNDJTJGaWZyYW1lJTNF[/vc_raw_html][vc_column_text]IA, belsat.eu