Kontrowersje wokół pomnika Kościuszki w szwajcarskiej Solurze


Polskie MSZ komentuje: Kościuszko jest uniwersalnym bohaterem ludzkości, a nie wyłącznie “synem Białorusi” lub “polskim Generałem”.

Zjednoczenie Białorusinów w Szwajcarii ufundowało pomnik Tadeusza Kościuszki, który ma stanąć w Solurze – mieście, gdzie bohater kilku narodów zakończył życie.

Na pomniku miał pojawić się napis w języku niemieckim z transkrypcją nazwiska naczelnika powstania w tzw. białoruskiej łacince, oraz po białorusku. Tablice na cokole w obydwu językach miały głosić:„Wybitnemu synowi Białorusi wdzięczni rodacy”.

Taki napis miał pojawić się na pomniku Kościuszki w Solurze

Według wiceprzewodniczącego Zjednoczenia Białoruskiego w Szwajcarii Aleha Sapiehy mer miasta Solura, na skutek nacisków polskiego ambasadora, nie zgodził się na taki wariant napisu. Ostatecznie na cokole pojawi się napis “Tadeusz Kosciuszko 04.02.1746 – 10/15/1817 Gestiftet von der Weissrussischen Vereinigung w Schweiz 2017” czyli w tłumaczeniu „(…) ustanowiony przez Zjednoczenie Białorusinów w Szwajcarii w 2017”.

Mer miał również doprowadzić do przesunięcia o tydzień uroczystości odsłonięcia pomnika, rzekomo pod wpływem oświadczenia polskiego ambasadora, że polskie delegacje nie wezmą udziału obchodach 200-lecia śmierci Kościuszki. Wiceszef stowarzyszenia zapowiedział wysłanie noty protestacyjnej do polskiego MSZ, w czym wspiera go Fundacja Kościuszkowska z Krakowa. Interwencje w tej sprawie zapowiedziało również białoruskie MSZ.

Ambasada zareagowała na zarzuty publikując na swoim profilu Twittera tłumaczenie listu, jaki do Ambasadora RP wysłał Aleh Sapieha, w którym wycofał się z współpracy dotyczącej odsłonięcia pomnika i wyznaczył datę jego odsłonięcia na 21 września. Ze źródeł zbliżonych do MSZ dowiedzieliśmy się, że przedstawiciel fundatora odrzucił wstępne propozycje – umieszczenia na cokole imienia nazwiska bohatera narodowego w różnych językach bez dodatkowych informacji.

Spór na prośbę Biełsatu skomentowało również polskie MSZ:

– Polska uznaje, że Tadeusz Kościuszko jest bohaterem zarówno Polski jak i Litwy, Białorusi i Stanów Zjednoczonych, uniwersalnym bohaterem ludzkości, a nie wyłącznie “synem Białorusi” lub “polskim Generałem”. Ministerstwo Spraw Zagranicznych od samego początku było bardzo pozytywnie nastawione do idei wybudowania w Solurze (Szwajcaria) wspólnego pomnika Tadeusza Kościuszki jako bohatera Polski, Białorusi, Litwy i wielu narodów. Pomnik Tadeusza Kościuszki w Solurze był wielką szansą na wspólne polsko-białoruskie przedsięwzięcie.

Ambasada RP w Bernie podjęła rozmowy z inicjatorami projektu – Stowarzyszeniem Białorusinów Szwajcarii. Propozycją strony polskiej było umieszczenie na pomniku wyłącznie imienia i nazwiska Tadeusza Kościuszki. Propozycja strony białoruskiej, aby na pomniku umieszczona została tablica z napisem “Tadevuša Kaściuški – syna Białorusi”, a zatem tablica nie wspominająca w jakikolwiek sposób o powiązaniach Tadeusza Kościuszki z Polską, była dla strony polskiej nie do przyjęcia.

Ambasada RP w Bernie proponowała również wspólne otwarcie pomnika przez dyplomatów Polski, Białorusi i Litwy. Strona białoruska nagle wycofała się jednak z rozmów bez podania przyczyn, a Ambasada RP w Bernie została powiadomiona, że strona białoruska zamierza samodzielnie przeprowadzić wyżej wspomnianą uroczystość, nad czym bardzo ubolewamy.

Kościuszko – Polak, Litwin, czy Białorusin?

Urodzony na dzisiejszym białoruskim Polesiu Tadeusz Kościuszko wywodzi się z rodu spolonizowanej szlachty litewsko-białoruskiej, która w pierwszej połowie XVII wieku przeszła na katolicyzm. Unitką była matka Kościuszki Tekla z Ratomskich. Historycy spierają się co do daty jego narodzin, która według ksiąg metrykalnych parafii kosowskiej została wyznaczona na 4 lutego 1746 r.

Według jednej z hipotez, Kościuszko mógł nawet zostać ochrzczony w ufundowanej przez przodków unickiej cerkwi w Siechanowiczach, które były gniazdem rodu Kościuszków, a dopiero po kilku miesiącach 12 lutego w kościele w Kosowie Poleskim. To właśnie tam w 2004 r. staraniem władz Białorusi i USA odtworzono dworek Kościuszków, w którym mieści się muzeum naczelnika powstania 1794 r.

jb/belsat.eu

Aktualności