Intermarium: Historyk z Izraela: fakt współpracy Żydów z sowieckimi władzami nie podlega dyskusjom


W trzecim odcinku programu historycznego “Intermarium”, historycy zajęli się tematem historii Żydów na terytorium dzisiejszej Białorusi.

Czytajcie więcej:

Jednym z poruszanych wątków było uczestnictwo Żydów w sowieckim aparacie represji, co zostało potem wykorzystywane przez nazistowską propagandę.

W prowadzonej przez Pawła Mażejkę dyskusji udział wzięli: Tamara Wierszycka – białoruska krajoznawczyni i kuratorka Muzeum Żydowskiego Oporu, dr Ewa Rogalewska z Instytutu Pamięci Narodowej, dr Alvydas Nikžentaitis – pracownik Instytutu Historii Litwy zajmujący się kwestiami tożsamości narodowej i stereotypów narodowościowych w XIX i XX w., dr Leonid Smilawicki – szef projektu „Historia Żydów na Białorusi” z Centrum Diaspory przy Uniwersytecie w Tel Awiwie oraz Alaksandr Paszkiewicz – redaktor naczelny białoruskiego czasopisma historycznego Arche.

Tamara Wierszycka przypomniała, że nazistowska propaganda związywała Żydów z komunizmem – używając stale określenia żydobolszewizm. Przypomniała o roli żydowskich aktywistów w instalowaniu władzy sowieckiej na byłym terytorium II Rzeczpospolitej.

– Wiemy, co działo się po 17 września 1939 r.. Z zachodniej Białorusi wywożono do sowieckich łagrów Polaków, Białorusinów i Żydów. I tylko z obwodu Baranowickiego w 4 etapach od lata 1940 do 22 czerwca 1941 roku wywieziono 22 tys. ludzi. Wśród nich byli Żydzi. Żydzi byli w organach [sowieckiej] władzy – byli najaktywniejszą częścią społeczeństwa. Społeczeństwo współczuło Żydom i pomagało, jednak doświadczenie tych 2 lat sowieckiej władzy odegrało negatywną rolę.

Uczestniczka debaty przypomniała, że Żydzi byli też aktywnymi nosicielami rusyfikacji w czasach sowieckich.

Czytajcie również:

Leanid Smilawicki przyznał, że fakt współpracy Żydów z sowieckimi władzami jest ustalony przez izraelskich historyków i nie podlega dyskusjom.

– Ponadto izraelscy historycy opowiadają o tym bardziej szczerze i przekonywająco niż inni, bo mamy swój kraj i nie mamy się czego obawiać. I świat nie może zrozumieć, na jak dużo krytyki mogą sobie pozwolić Żydzi wobec siebie.

Alvydas Nikžentaitis opowiedział, jak zaangażowanie Litwinów w eksterminację Żydów było tłumaczone teorią „podwójnego Holocaustu” – czyli zemstą za ludobójstwo Litwinów przez kierowane przez Żydów sowieckie organy.

– Temat żydowskiej winy był też rozpowszechniony na terytorium Litwy i ja chciałbym podziękować mojemu koledze – historykowi, który policzył, ilu Żydów było w NKWD i w innych aparatach [represji – Belsat.eu]. Okazało się, że nie było ich tak dużo, a rozkazy wydawali nie Żydzi — ale partyjni aparatczycy innych narodowości — dodał.

Zdaniem historyka rozmach Holokaustu i duży udział miejscowych odbywał się na terytoriach, gdzie doszło do podwójnej okupacji.

– Miało miejsce dwukrotne przyjście nowej władzy. Poszkodowani przez poprzednie władze zawsze szukają winnego i jest nim najsłabszy element. Tak padło na Żydów.

Ewa Rogalewska na przykładzie wejścia Niemców do Białegostoku w czerwcu 1941 r. pokazała, jak wyglądał początek Zagłady Żydów.

– Przed pałacem Branickich gdzie był pomnik Stalina i Lenina zebrano 300 Żydów, o których mówiono, że to komuniści. Przedtem po Białymstoku rozrzucano ulotki, z tym że Żydzi to tyfus plamisty i komuniści – po polsku i białorusku. W ten sposób przeprowadzono szeroką akcję przygotowywania gruntu.

Rogalewska przypomniała, że takie akcje odbywały się też w Bielsku Podlaskim, czy nawet w Jedwabnem. Jej zdaniem w czasie dwuletniej okupacji sowieckiej na tych terytoriach panował terror i strach – wymordowano lub wywieziono inteligencję.

– Nie ma się czemu dziwić, że w momencie wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej różne ciemne siły wzięły górę, a niemiecka polityka dawała pozwolenie na tzw. samooczyszczenie i tak zaczęły się pogromy.

W programie dyskutowano nt. zaangażowania Białorusinów, Litwinów i Polaków w Holocaust. I o podejściu do historii miejscowych Żydów propagowanych w poszczególnych krajach.

W poprzednim odcinku Intermarium:

Oglądajcie cały program:

Aktualności