KALENDARZ POLSKO-BIAŁORUSKI: 122 rocznica urodzin Jazepa Waronki – pierwszego premiera rządu BRL


Jazep Waronka ( w polskich źródłach czasem występuje jako Józef Waronko) ur. 17 kwietnia 1891 r. w powiecie sokólskim, zm. 4 czerwca 1952 r. w Chicago – białoruski publicysta, wydawca, poeta i działacz narodowy, pierwszy premier rządu Białoruskiej Republiki Ludowej.

Był wolnym słuchaczem na wydziale prawa uniwersytetu w Petersburgu. W 1911 r. uczestniczył w II ogólnorosyjskim zjeździe studenckim. Był sekretarzem redakcji gazety “Stilicznyje wiesti”. W 1914 r. został wypisany ze studiów z powodu nie uiszczenia opłat. Na początku 1917 r. wstąpił do Białoruskiej Socjalistycznej Hramady, wchodząc w skład Komitetu Centralnego. Następnie został członkiem rosyjskiej Rady Tymczasowej (przedparlamentu), a później komisarzem sprawiedliwości i spraw wewnętrznych w Wielkiej Radzie Białoruskiej.

Pod koniec grudnia 1917 roku był jednym z organizatorów i uczestnikiem Kongresu Wszechbiałoruskiego w Mińsku, opowiadając się za utworzeniem niepodległego państwa białoruskiego. Na początku 1918 r. został wybrany przewodniczącym Rady Białoruskiej Republiki Ludowej i jednocześnie ministrem spraw zagranicznych. Od lutego do lipca był też przewodniczącym Ludowego Sekretariatu Białorusi. W tym czasie redagował pisma “Ziemia Białoruska”, “Warta” i “Naród Białoruski”.

Po zajęciu Białorusi przez wojska bolszewickie pod koniec 1918 r., ewakuował się wraz z rządem białoruskim do Kowna, gdzie do kwietnia 1920 r. pełnił urząd ministra do spraw białoruskich przy rządzie Litwy. Jednocześnie redagował białoruskie pismo “Czasopis”. Wiosną 1921 r. stanął na czele Białoruskiego Czerwonego Krzyża. Od czerwca 1921 r. do lutego 1922 r. był głównym redaktorem pisma “Wolna Litwa” i jego dodatku “Zwierciadło”.

Publikował w nim pod pseudonimem “Jury Vegov” swoje wiersze. Jesienią 1922 r. został przedstawicielem Białoruskiej Socjalistycznej Hramady w Kownie.

W 1923 r. udał się na emigrację do USA. Zamieszkał w Chicago, gdzie rozpoczął w 1926 r. wydawanie pierwszego białoruskiego pisma w USA “Białoruska trybuna”. Założył Białorusko-Amerykańskie Stowarzyszenie Narodowe. Wszedł w skład Białorusko-Amerykańskiej Rady Narodowej. Od 1928 r. prowadził w radiu programy po białorusku i rosyjsku.

KR/ Biełsat/ Wiki

www.belsat.eu/pl

Aktualności