KALENDARZ POLSKO-BIAŁORUSKI - 73 lata temu zatwierdzono plan zbrodni katyńskiej
5 marca 1940 r. Na wniosek szefa NKWD Ławrentija Berii Biuro Polityczne KC WKP(b) wydało tajną instrukcję w sprawie egzekucji polskich jeńców wojennych i Polaków przetrzymywanych w więzieniach na Zachodniej Białorusi i Ukrainie po agresji ZSRR na Polskę.
„Zdeklarowani i nierokujący poprawy wrogowie władzy sowieckiej”
Trzy dni wcześniej Beria przygotował tajną notatkę nr 794/B, w której zdefiniował ponad 14,5 tyś jeńców wojennych i ponad 18,5 tyś więźniów w więzieniach w więzieniach Zachodniej Białorusi i Ukrainy to „zdeklarowani i nierokujący poprawy wrogowie władzy sowieckiej” z czego zarekomendował rozstrzelanie wszystkich (z jednostkowymi wyjątkami) jeńców oraz 11 tyś więźniów. Notatka posiada cztery zatwierdzające podpisy osób należących do ścisłego sowieckiego kierownictwa: Stalina, Woroszyłowa, Mołotowa i Mikojana oraz dopiski sekretarza: Kalinin – za, Kaganowicza.
Egzekucje odbywały się do połowy 1940 r. na terytorium dzisiejszej Rosji: Katyniu pod Smoleńskiem i Miednoje w pobliżu Tweru, a także Ukrainy – w Charkowie i Bykowni pod Kijowem. Prawdopodobnie część ofiar stracono na terytorium Białorusi – jednak do dziś w rosyjskich i białoruskich archiwach nie odnaleziono tzw. listy ofiar „białoruskiej listy katyńskiej” ani miejsca ich pochówku. Białoruskie władze w tym prezydent Łukaszenka zaprzeczają, że na terytorium BSRR miały miejsca egzekucje jeńców.
Straceni Białorusini
Wśród ofiar zbrodni katyńskiej znajdowało się 1226 osób urodzonych na terytorium b. województw poleskiego i nowogrodzkiego i części białostockiego należących dzisiaj do Białorusi m.in. białorusko-polski wojskowy Bronisłau Bahatyrewicz i działacz białoruskiego odrodzenia narodowego Franiszak Umiastouski. Ostatnio Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia opublikowało 98 nazwisk znajdujących się prawdopodobnie na białoruskiej liście katyńskiej. W opublikowanym spisie znajduje się Jan Paźniak – dziadek znanego białoruskiego opozycjonisty i historyka Zianona Paźniaka, który pod koniec lat 90 działał aktywnie na rzecz okrycia prawdy na temat Kuropat – lasu pod Mińskiem w którym w czasach stalinowskich stracono nawet kilkaset tys. osób.
Biełsat zrealizował film dokumentalny “Katyń 20 lat później” dotyczący losów białoruskiej listy katyńskiej.
Jb/Biełsat/Wiki
