KALENDARZ POLSKO-BIAŁORUSKI - 95 rocznica powołania Ludowego Sekretariatu Białorusi – pierwszego białoruskiego rządu


21 lutego 1918 r. I Zjazd Wszechbiałoruski wydał I Akt Ustawodawczy powołujący rząd niezależnej Białorusi, na którego czele stanął Jazep Waronka.

Bolszewicy wycofują poparcie

Pierwszy Zjazd Wszechbiałoruski zwołany został 5 grudnia 1917 roku w Mińsku przez Wielką Radę Białoruską. Kongres przeprowadzony w dniach 5- 17 grudnia 1917 roku odbywał się za zgodą i z finansowym wsparciem Ludowego Komisariatu ds. Narodowości Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Wkrótce jednak Kongres utracił poparcie bolszewików – gdyż do głosu doszli w nim zwolennicy białoruskiej państwowości i został rozpędzony przez wojska bolszewickie.

Za i przeciw niepodległości Białorusi

Na czele Zjazdu stanął Iwan Sierada, przewodniczący Białoruskiej Rady Wojskowej – były pułkownik armii rosyjskiej. W marcu 1918 roku został wybrany na stanowisko pierwszego przewodniczącego Rady Białoruskiej Republiki Ludowej. Tym samym stał się głową państwa: funkcja przewodniczącego Rady – Sekretarza Ludowego odpowiadała funkcji premiera.

Wśród ponad 1800 delegatów widoczny był rozłam na temat przyszłości Białorusi. Część z nich opowiadała się za niepodległym państwem, jednak znaczna grupa widziała Białoruś jako integralną część Rosji. Mimo różnych wizji Kongres przyjął szereg uchwał na czele z ustanowieniem demokratycznej formy rządu i ogłoszeniem tymczasowej konstytucji.

Białoruś nieuznana

Na mocy Pierwszego Aktu Ustawodawczego, wydanego przez Komitet Wykonawczy Zjazdu, władzę przejął Ludowy Sekretariat Białorusi. Akt Ustawodawczy wydany został 21 lutego 1918 roku, tego samego dnia wojska niemieckie zajęły Mińsk. Pierwszy rząd Białorusi nie został uznany przez żadne państwo europejskie. Na jego czele stanął Jazep Waronka, jeden z organizatorów I Wszechbiałoruskiego Zjazdu. Swoją karierę polityczną rozpoczął w 1917 roku, wchodząc w skład Komitetu Centralnego Białoruskiej Socjalistycznej Gromady. Następnie został członkiem Rady Tymczasowej, komisarzem sprawiedliwości i spraw wewnętrznych w Wielkiej Radzie Białoruskiej. Podczas I Kongresu Wszechbiałoruskiego dał się poznać jako zwolennik białoruskiej autonomii państwowej. Oprócz funkcji przewodniczącego Rady Białoruskiej Republiki Ludowej, Waronka objął również tekę ministra spraw zagranicznych.

Po zajęciu Białorusi przez wojska bolszewickie, pod koniec 1918 roku, Waronka wraz z rządem ewakuował się do Kowna. Pełnił tam swoją funkcję przy rządzie litewskim, potem wyemigrował do USA, gdzie zmarł w 1952 r. w Chicago.

JL/JB/Biełsat

www.belsat.eu/pl

Aktualności