[vc_row][vc_column][vc_raw_html]JTNDaWZyYW1lJTIwd2lkdGglM0QlMjI1NjAlMjIlMjBoZWlnaHQlM0QlMjIzMTUlMjIlMjBzcmMlM0QlMjJodHRwcyUzQSUyRiUyRnd3dy55b3V0dWJlLmNvbSUyRmVtYmVkJTJGYVFJMlFQSy1uUVElMjIlMjBmcmFtZWJvcmRlciUzRCUyMjAlMjIlMjBhbGxvd2Z1bGxzY3JlZW4lM0UlM0MlMkZpZnJhbWUlM0U=[/vc_raw_html][vc_column_text]
[/vc_column_text][vc_column_text]
[/vc_column_text][vc_column_text]Святлана Алексіевіч скончыла чытаць сваю нобэлеўскую лекцыю. Заля апладзіруе стоячы.
«Я на гэтай трыбуне не адна, побач са мной сотні галасоў. Яны заўсёды са мной, з самага дзяцінства. Ні ў каго не было ні бацькоў, ні братоў, ні сыноў. Загінуў кожны чацверты. Пасля вайны Беларусь была краінай жанчын. Але яны гаварылі не пра вайну, а каханне. Я ведала з дзяцінства, што такое каханне».
Святлана Алексіевіч распавядае гісторыі ейных галасоў – пра жыццё, смерць і каханне. На цырымонію сабралася шмат людзей. Вядоўца прадстаўляе Святлану Алексіевіч і прамаўляе па-шведску. Перакладчыца сінхронна тлумачыць пісьменніцы.
Я люблю як кажа чалавек. Адзінокі чалавечы голас.
Мой шлях да гэтай трыбуны заняў 40 гадоў. Не заўсёды ён мне быў пад сілу. Ад чалавека да чалавека. Шмат разоў я хацела забыць гэтыя галасы. І плакаць ад радасці, што пабачыла прыгожага чалавека, таксама хацела.
Мы жылі ў краіне, дзе вучылі смерці. Вучылі любіць чалавека са зброяй.
Мы выраслі сярод катаў і ахвяраў.
Я напісала пяць кніг, але мне падаецца ўсё гэта адна кніга. Чырвонай імперыі няма, а чырвоны чалавек застаўся.
Усе мае каханыя былі з саўка. Але я не магу іх так назваць. Усе яны маглі пражыць іншае жыццё, але пражылі савецкае.
Праўда трэба даваць так як есць. Тут патрэбная зверхлітаратура. Мяне заўсёды мучыла, што праўда раздробленая і не ўмяшчаецца ў адно сэрца.
Мяне цікавіць гісторыя душы, быт душы.
Не раз чула, што тое, што я пішу – не літаратура, а дакумент. А што такое літаратура, хто мне адкажа на гэтае пытанне?
Мяне цікавіць маленькі вялікі чалавек, таму што пакуты яго павялічваюць. Тое, што з намі адбываецца не асэнсавана. Трэба гэта прагаварыць.
Прабіцца да чалавечай душы цяжка. Яна засмечаная забабонамі стагоддзя, яго прыхільнасцямі і падманамі. Тэлевізарам і газетамі.
Мая кніга пра тое, што вайна – гэта забойства. Як хутка на вайне чалавечае жыццё ператвараецца ў нішто.
Дакументы – жывыя істоты. Яны мяняюцца разам з намі.
Я ўпэўнена, што такіх дзяўчат, як у 40-я гады, больш ніколі не будзе. Наш галоўны капітал – пакуты. Чаму яны не канвертуюцца ў свабоду?
Вайна – параджэнне мужчынскай прыроды.
Я пыталася ў сябе, якую кнігу пра вайну я хацела б напісаць. Хацела б напісаць пра чалавека, які не страляе, не можа стрэліць у іншага чалавека, якому сама думка пра вайну прыносіць пакуты. Дзе ён? Я яго не сустрэла.
На маіх вачах чарнобыльскі чалавек ператварыўся ў чарнобыльскага. У Афганістане, хлопец мне крычаў: «Што ты, жанчына, можаш зразумець пра вайну? Хіба людзі так паміраюць на вайне, як у кнігах і кіно? Там яны паміраюць прыгожа, а ў мяне ўчора сябра забілі, куля трапіла ў галаву. Ён яшчэ метраў дзесяць бег і лавіў свае мазгі…»
Перад «чырвоным» чалавекам стаялі сотні пытанняў, ён перажываў іх у адзіноце. Ніколі ён не быў такі адзінокі, як у першыя дні волі. Вакол мяне былі узрушаныя людзі. Я іх слухала…
Раней наш свет яшчэ дзяліўся на тых, хто сядзеў і хто саджаў, сёння дзяленне на славянафілаў і заходнікаў, на нацыянал-здраднікаў і патрыётаў. А яшчэ на тых, хто можа купіць і хто не можа купіць. Апошняе, я б сказала, самае жорсткае выпрабаванне пасля сацыялізму, таму што нядаўна ўсе былі роўныя.
Два галоўных рускіх словы: вайна і турма. Скраў, пагуляў, сеў … выйшаў і зноў сеў…
Бяру на сябе смеласць сказаць, што мы ўпусцілі свой шанец, які ў нас быў у 90-ыя гады.
Час надзеі змяніў час страху. Час павярнуў назад …
Тут можна пачытаць поўны тэкст лекцыі Алексіевіч. Бруская пісьменніца Святлана Алексіевіч а 19:30 па менскім часе пачне чытаць Нобэлеўскую лекцыю па літаратуры ў Шведскай Акадэміі.
Здымачная група «Белсату» знаходзіцца гэтымі днямі ў Стакгольме. У чацвер мы адзіныя сярод беларускіх тэлеканалаў пакажам уручэнне Нобэлеўскай узнагароды Святлане Алексіевіч.[/vc_column_text][vc_column_text]
[/vc_column_text][vc_column_text]Прамовы лаўрэатаў уваходзяць у гісторыю літаральна – Шведская акадэмія публікуе гэтыя тэксты ў сваіх зборніках. Зрэшты, нобэлеўскія лекцыі самі становяцца літаратурай – выступы Гюнтэра Граса, Іосіфа Бродскага і Віславы Шымборскай сталі папулярнымі і цытаванымі лонг-рыдамі.
Ужо вядома, што ў сваім выступе Алексіевіч будзе казаць, між іншым, пра тое, аб чым пісала ў сваіх кнігах і пра тое, што ў іх не ўвайшло – між іншым, пра Чарнобыль і Афганістан.
[vc_row][vc_column][/vc_column][/vc_row]