«Я гэты дом падараваў людзям», – гэтак пачынае экскурсію па сваіх дзівосных уладаннях Сяргей Коваль, які ў пэўны момант вырашыў, што можа выратаваць свет. Разам з майстрамі з усёй Беларусі былы бізнесовец спрабуе захаваць прыгажосць, бо толькі яна, на яго думку, можа дапамагчы людзям.
«Выдатны быў фізік Альбэрт Айнштайн. Ён прыдумаў тэорыю адноснасці. Усё адносна назіральніка. Увогуле свет – гэта тое, што бачаць вочы. Колькі вачэй, столькі і светаў. Адносна мяне – гэта трэці храм. Другі храм памятаеце, з золата быў і разабраны быў людзьмі. Разабраны на грошы. І людзі пакутуюць. А гэта трэці храм і мая задача сабраць усе грошы назад, каб людзі перасталі пакутаваць. Я падараваў гэты Дом людзям, усёй зямлі», – распавядае спадар Сяргей, кожнае слова якога можна рэзаць на цытаты. Гэта бянтэжыць розум, выклікае падазрэнні ў вар’яцтве на пачатку і прымушае глыбока задумацца ў выніку.
Дом на ўскрайку вёскі Літоўка, Сяргей Коваль прыгледзеў сабе даўно. У 2012-м распачаў перабудову і цяпер будынак над возерам прыцягвае ўвагу кожнага, хто праязджае побач. Менавіта тут спыняўся на адпачынак некалі Уладзімір Высоцкі разам з Марынай Уладзі і ў памяць пра гэта Сяргей адмыслова аформіў адзін з пакояў, па якім водзіць сваіх гасцей.
«Чаму вырашыў пабудаваць? Спалохаўся. За жыццё сваё, за жыццё сваіх дзяцей. Прааналізаваў увесь вопыт, усе веды, якія ў мяне ёсць. Глядзеў навіны міжнародныя і спалохаўся. У палітыку я не ўмешваюся, палітыка брудная справа. У рэлігію я таксама не ўмешваюся. Я ўзяў першую частку фразы Дастаеўскага: «Прыгажосць уратуе свет» і дадаў крышачку сваёй. І будую гэты дом, каб выратаваць гэты свет ад вайны і патопу. Я як толькі пачаў займацца гэтым аб’ектам, то дагэтуль жыву ў шчасці. Я назіраю, як натхнёныя людзі, вялікія майстры, натхняючы адзін аднаго, рэалізуюць свае мары», – распавядае Сяргей Коваль.
Каб лепш працавалася майстрам, на вуліцы гучыць класічная музыка. Кожная дэталь гэтага месца мае сваю асобную гісторыю. З аднаго боку ў плот уладкаваны акварыум з рыбкамі, каб котка – каралева гэтай будоўлі Кацька-Макацька мела, чым заняцца. Гледзячы на мудрагелісты каваны плот, цяжка адразу зразумець, што гэта – вечны рухавік.
«Тут у нас на варотах – шпурлялачка малпавых мазгоў. Пачынае шпурляць мазгі – 100 мазгоў у хвіліну. На руцэ тэўтонскага рыцара арол. Булавы – гэта маяк для тых, хто заблукаў. Гук «ом». Гук бясконцасці ў індуізме, прымяняецца брахманам, каб выклікаць істоту няведамай чалавецтву сілы. Японска-украінская пагада. Каваль украінец. Мы прасілі японскую, таму атрымалася – японска-ўкраінская. Рог дастатку. Сейф, у ім 130 тысяч камбінацый, але толькі я ведаю дакладную. Ёсць у матэматыцы такі раздзел камбінаторыка. Я папрасіў вялікага каваля ўставіць туды найвялікшую таямніцу светабудовы. З аднаго боку там чырвонае празрыстае шкло і таямніцу можна прачытаць. На латыні. Там напісана «Ідэя вечная». І заключаецца яна ў наступным: «Любі бліжняга свайго, як самога сябе», – распавядае Сяргей Коваль.
За варотамі гасцей сустракае барэльеф з выявай Духа лесу. Яго сумныя вочы нагадваюць пра тое, як дрэнна людзі абыходзяцца з лесам. Да прыкладу выкідваюць старыя мабільныя тэлефоны, якія Сяргей пасля збірае і вешае на адной са сцен дамка. «Яны гніюць 200 гадоў. Давайце старымі мабільнымі тэлефонамі ўцеплім часовыя збудаванні. А калі іх стане так шмат, што сцяна не будзе вытрымліваць, давайце ўтылізуем іх па ўсіх правілах і метадах. Прывозьце, калі ў вас ёсць стары мабільнік. Там ёсць цвічок, малаточак, прыб’ем, будзе цёпленька», – паказвае ратаўнік свету на сцяну з укрыжаванымі мабільнікамі.
У двары зроблена адмысловая сцэна, на ёй – адна са скульптураў нагадвае расейскую спявачку Наргіз Закіраву.«Я з ёй асабіста знаёмы і мяркую, што ў будучыні яна выступіць у гэтым доме бясплатна. А скульптуру рабіў наш наваградскі хлопец. Самавук. Да 23-х гадоў быў зваршчыкам, потым пачаў ляпіць. Дзмітрый Ярафееў, скульптура «Дравесная палонніца», – распавядае Сяргей.
Сцяна сцэны ўпрыгожана фрэскамі, на якой выяўленыя: партрэт насіцеля пургі (Сяргея Коваля), сабаку Бомка, першыя сведкі падзення каменя ісціны, выява сярэднявечных майстроў з тварамі тых, хто працуе зараз і хто спрабуе вынайсці вечны рухавік, кацёл, корань мандрагоры, творы мастацтва.
«Усё павінна быць вышэйшай якасці, бо інакш у нізе катла стаіць фільтр высокай ачысткі, і калі нешта будзе дрэннай якасці, заб’ецца, і рухавік перастане працаваць. Але асноўным палівам вечнага рухавіка будуць няспынныя жаданні людзей убачыць, што будзе далей. Бо светам рухаюць нашыя жаданні. Пытанне толькі ў тым, куды іх накіроўваць», – тлумачыць Сяргей.
Далей уваходзім у дом. Калідор сустракае нас пакоем з маскамі Шэкспіра ў стылі «блявотнага ампіру», як акрэсліў яго Сяргей. Збоку пакойчык з вялікім барэльефам Высоцкага. Далей уваход у вялікую залу, дзе на столі, як у былых палацах, намаляваны чатыры зямныя стыхіі. На сцяне вісіць дзіўная канструкцыя, якая нагадвае гадзіннік. Аднак, куды там?! Гэта… трубка міру.
«Прыляцела да мяне, прашыбаючы сусветы, вялікая трубка міру. Яна прызначаная для правіцеляў. У мяне вялікая мара, каб сюды ў вялікую залу прыляталі правіцелі варожых краінаў і курылі сваю трубку. Можа тады перастануць быць войны на зямлі», – тлумачыць Сяргей, пабачыўшы здзіўленне на нашых тварах. У куце залы стаіць бар-тумбачка з маленькімі бутэлечкамі валяр’янкі для кошкі Кацькі-Макацькі, якая любіць часам пахмяліцца.
«Сэнс дому – спраўдзіць псіхіку чалавека. Я выбраў спецыяльна мову, зразумелую ўсім людзям на зямлі – гэта мова прыгажосці. Тут кожны рэалізуе сваю мару. І кожная частачка і дэталь дому – гэта споўненая мара чалавека. Усё робіцца спантанна. Вечны рухавік – жаданні. Увесь свет – гэта жаданні, толькі куды іх накіраваць? Або на здабычу вуглевадародаў або на мір і творчасць. Жыць можна па-рознаму. Я развярнуўся ў іншы бок, таму што я не хачу вайны», – тлумачыць гаспадар Дому спаўнення мараў.
Ва ўнутраным дворыку Сяргей Коваль будуе каўчэг, у якім Ленін разам з Марксам паплывуць у сацыялізм. Каля каўчэга – альтанка ў стылі іспанскага архітэктара Антонія Гаўдзі. Хаця, хто яго ведае? Можа ён тут пабываў і натхніў майстроў? У доме Сяргея Коваля рэальнасць перастае быць нармальнай. Гэта маленькі іншы сусвет, кожная дэталь якога прымушае бачыць рэчы па-новаму, па-іншаму. Вось напрыклад за домам стаіць яшчэ адзін дамок, меншы, дзе жывуць гномы. А фантан за домам – гэта не фантан, а жаба, якая душыць чалавека. А ў склепе за домам – апачывальня ў стылі зомбі-хорару. Тут нават ёсць свой дракон, які прыляцеў у ноч крывавага месяца і знёс яечка.
Акрамя дому варта таксама спыніцца каля прыпынку, які, без перабольшвання можна сказаць, адзін з самых цікавых у Беларусі. Рабіў яго таксама Дзмітрый Ярафееў і прысвечаны ён Гражыне – гераіні сусветнавядомага твора Адама Міцкевіча.
«Калісьці да Наваградскага замка падышло вялізнае тэўтонскае войска. У той час тут княжыў Літавор. Магістар ордэну запатрабаваў ад князя даніну. Князь спужаўся і вырашыў заплаціць. У князя была жонка Гражына. Вельмі прыгожая і разумная. Да яе прыехаў князь Радмін і кажа: Гражына, трэба абараняць нашу зямлю, бо што пра нас падумаюць нашыя дзеці. Гражына не хацела пярэчыць мужу, але трэба было нешта рабіць. Яна сабрала войска. Апранула чорныя даспехі і пайшла на крыжакоў. І тут у даліне Літоўка пачалася бітва. На трэці дзень яны разбілі крыжакоў, але чорны рыцар, каторы павёў войска, быў паранены. У даўнія часы рыцара прынята было спальваць на вогнішчы. І калі знялі шлем, гэта аказалася жонка князя Гражына», – з запалам расказвае Сяргей.
«І ня знойдзецца сягоння ў Навагрудскай гміне ніводзін, хто не знаў бы песні аб Гражыне, бо і дудары пяюць і паўтараюць дзеўкі. А месца бітвы той завуць далінаю Літэўкі. Адам Міцкевіч».- віднеецца надпіс на прыпынку.
Калі казаць пра самога Сяргея Коваля, то ў вёсцы яго клічуць Французам. Мянушка з’явілася яшчэ ў дзяцінстве, калі малы хлопец насіў доўгі скураны чорны плашч, які прыслала яму сваячка з Амерыкі.
«Год вучыўся ў БДУ, факультэт радыёфізікі і электронікі, потым трапіў у СПТУ, потым трапіў у армію. Потым сышоў у сяльгазтэхнікум. Крыху ў турме нават пасядзеў. Адкуль грошы? Грошы я зарабіў цягам 20-ці гадоў на відавоку ва ўсіх жыхароў правінцыйнага 30-тысячнага гораду Наваградак. Я іх зарабіў. Грошы – гэта аскепкі нашых жаданняў і траціць іх трэба на тое, што прыносіць нам задавальненне. У Індыі я зразумеў, што шчаслівы чалавек, гэта не той, у каго многа грошай, а той, каму іх хапае. Гэты дом маё вялікае задавальненне. Толькі вар’яты вераць у тое, што могуць перавярнуць свет і таму яго пераварочваюць. І я веру, што гэта раблю», – распавядае пра сябе Сяргей.
Глядзіце ўсе фота:
У дом Сяргея Коваля можа трапіць кожны ахвотны ў любы час і ў любую пару года. Знаходзіцца ён за Наваградкам па дарозе ў вёску Літоўка.
Паўліна Валіш, belsat.eu