Ізраіль і Іран абмяняліся ракетнымі ўдарамі. Як гэта паўплывае на дабрабыт беларусаў?
Раннім ранкам у чацвер іранскія сілы ў Сірыі абстралялі ракетамі лакацыі ізраільскіх войск на Галанскіх вышынях, паведаміла Міністэрства абароны Ізраіля. Ізраіль ударыў у адказ. Чаму гэта можа быць цікава жыхарам Беларусі?
«Жалезны купал»
Ізраіль заявіў, што абстрэл ягонай тэрыторыі вёўся іранскімі ракетамі Fajr, пры гэтым 5 з 20 ракет былі перахопленыя, а астатнія не трапілі ў цэль і разарваліся на сірыйскай тэрыторыі. Сам абстрэл названы акцыяй Сілаў «Кудс» – спецыяльных фармаванняў іранскага Корпуса варты Ісламскай рэвалюцыі.
У адказ, як паведамляецца, Ізраіль амаль адразу пачаў значна больш маштабныя ўрады ракетамі, авіяцыяй і артылерыяй па сірыйскай тэрыторыі. Абстраляныя былі дзясяткі аб’ектаў іранскай ваеннай інфраструктуры ў Сірыі – сховішчы зброі, транспарт і штабы. Таксама было заяўлена пра знішчэнне пяці сірыйскіх сістэм супрацьпаветранай абароны (СПА).
Іран і Сірыя пакуль не пракаментавалі падзеі, аднак Расея, якая, як і Іран, з’яўляецца хаўруснікам Башара Асада, заявіла, што сірыйская СПА збіла больш за палову ізраільскіх ракет.
Праз галаву Башара Асада і Пуціна
Іранскія рэгулярныя войскі, а таксама найміты і ліванская ісламісцкая групоўка «Хізбула», якую фінансуе Тэгеран, актыўна ўдзельнічаюць у грамадзянскай вайне ў Сірыі – дастаткова сказаць, што ў Сірыі ўжо загінула некалькі іранскіх генералаў. Па сутнасці, як лічаць шмат якія эксперты, рэжым Башара Асада ў Сірыі не можа ўжо ўтрымацца без іранскага падтрымання.
Пры гэтым Ізраіль, які валодае самай магутнай баявой авіяцыяй сярод краін Бліжняга Усходу, непакоіць іранская прысутнасць і асабліва тэхнічнае ўзмацненне варожага супрацьпаветранага «парасону». Гэтак, нядаўна было адкрыта заяўлена, што ізраільская авіяцыя будзе знішчаць расейскія супрацьпаветраныя комплексы С-300, калі яны будуць пастаўляцца сірыйцам.
І з 2011 года, калі пачалася грамадзянская вайна ў суседняй дзяржаве, цэлямі для ізраільскіх бамбардаванняў і ракетных абстрэлаў шмат разоў былі сірыйскія абʼекты СПА, сілы Ірану і «Хізбулы» ў Сірыі.
Што гэта было?
Цікава, што сённяшняе абвастрэнне канфлікту адбылося ўсяго праз некалькі гадзін пасля таго, як прэмʼер-міністр Ізраіля Бэньямін Нэтаньягу вярнуўся з Масквы, дзе ён абмяркоўваў сітуацыю ў Сірыі з прэзідэнтам РФ Уладзімерам Пуціным.
Падчас гэтых перамоваў 9 траўня Нэтаньягу заявіў Пуціну, што Іран хоча правесці новая знішчэнне жыдоў, як гэта рабілі нацысты. У той жа час намеснік міністра абароны РФ заявіў, што Масква яшчэ думае, пастаўляць ці не пастаўляць залежнаму ад Ірану сірыйскаму рэжыму Башара Асада сучасныя расейскія комплексы СПА.
Таксама ў аўторак на гэтым тыдні прэзідэнт ЗША Дональд Трамп абвесціў, што плануе адмяніць дамову з Іранам пра зняцце з буйнога пастаўніка нафты санкцый у абмен на спыненне ягонай атамнай праграмы – Ізраіль 30 красавіка абвесціў, што апублікуе здабытыя выведкай дакументы, якія сведчаць, што Іран працягвае ядравыя распрацоўкі.
Адначасова ў аўторак Ізраіль нанёс чарговы ўдар па іранскім абʼектам у Сірыі, што, паводле некаторых паведамленняў, прывяло да гібелі 15-ці іранцаў.
Такім чынам іранскі абстрэл ізраільскай тэрыторыі можа быць і акцыяй, разлічанай на ўнутранае прапагандысцкае ўздзеянне, і формай адказу на атаку ў аўторак. Таксама Тэгеран, ведаючы, што абвастрэнні ў рэгіёне Бліжняга Усходу прыводзяць да падвышэння коштаў на нафту, мог пайсці на свядомую правакацыю такога абвастрэння, разлічаную як раз на гэта.
Кароткатэрміновы плюс, доўгатэрміновы мінус
Беларуская эканоміка моцна залежыць у апошнія два дзесяцігоддзі ад коштаў на нафту, хоць і не мае вялікіх запасаў вуглевадародаў.
Па-першае, гэта звязана з даходамі, якія краіна атрымлівае ад перапрацоўкі нафты на нашых НПЗ. Па-другое, за гэтыя дзесяцігоддзі беларуская эканоміка аказалася моцна прывязанай да свайго экспарту ў Расею, якая атрымлівае ільвіную долю сваіх даходаў ад продажу сырой нафты. Адпаведна рост попыту на беларускія тавары ў гэтай краіне, а таксама рост курсу расейскага рублю ўслед за нафтай, прыводзіць да падвышэння даходаў беларускіх прадпрыемстваў.
Такім чынам, пры тым, што Беларусь амаль не гандлюе сыравінай, дабрабыт беларусаў аказаўся з-за нізкай дыверсіфікацыі беларускага экспарту, вельмі звязаным з коштам на нафту.
Аднак, калі кошты на нафту і падымуцца зараз, хутчэй за ўсё паляпшэння ў сваім становішчы беларусы амаль не адчуюць – грошы будуць неэфектыўна праедзеныя дзяржаўным апаратам, а самі кошты хутка апусцяцца на стары ўзровень, дзякуючы рэанімацыі сланцавых радовішчаў у ЗША.
Больш за тое, у доўгатэрміновай перспектыве новыя метады распрацоўкі нафты і новыя крыніцы энергіі прывядуць да радыкальнага падзення коштаў на нафту, што ставіць пытанне ўвогуле пра сэнс існавання сучаснай беларускай эканамічнай нафтазалежнай мадэлі.
Аляксандр Гелагаеў, belsat.eu
