«Белсат» распытаў вайсковага эксперта і былога «тэрміновіка» пра сапраўдны стан беларускага войска.
ЗША, Расея ды Кітай – тройка мацнейшых войскаў у свеце на думку адмыслоўцаў, якія склалі міжнародны рэйтынг магутнасці войскаў Global Firepower 2015. Украіна заняла 25-ы радок, а беларускае войска змясцілі толькі на 45-ю пазіцыю. Што, зрэшты, не перашкодзіла яму абыйсці ўсе краіны балканскага і прыбалтыйскага рэгіёнаў, а таксама краіны СНД (акрамя Украіны і Расеі). У інтэрв’ю журналісту belsat.eu Яўгену Балінскаму вайсковы эксперт Аляксандр Алесін і былы «тэрміновік» Францішак Вячорка дзеляцца сваймі меркаваннямі адносна аб’ектыўнасці такога размяшчэння месцаў у рэйтынгу.
Можам ганарыцца?
Аляксандр Алесін: Калі з першай дзясяткай рэйтынгу яшчэ можна пагадзіцца, то 45-е месца Беларусі выклікае пытанні. І тое, што мы ў гэтым рэйтынгу апынуліся далей і за Сінгапур, і за Украіну. Цяпер месца Беларусі мусіць быць на адзін-два радкі вышэйшае за ўкраінскае. Па ўсіх сукупных элементах баягатоўнасці і баяздольнасці беларуская армія цяпер вышэй за ўкраінскую.
Belsat.eu: Чаму?
Рэформы Януковіча і ўсё постсавецкае развіццё ўкраінскага вайсковага арганізма давялі яго да мяжы. Спачатку армія была прызыўной, потым кантрактнай, разрабавалі склады маёмасці – усё гэта не магло не адбіцца на баяздольнасці ўкраінскай арміі, і аднавіць гэтыя страты за кароткі час наўрад ці ўдасца. Украінская тэхніка такая ж старая, як беларуская, і трэба ўлічваць, што працэс мадэрнізацыі беларускай арміі худа-бедна, але ідзе пастаянна. І страты падчас баявых дзеянняў на Данбасе, і раскраданне маёмасці ўкраінскай арміі карупцыянерамі папярэдняй эпохі робяць баяздольнасць украінскай арміі значна ніжэй за беларускую.
Чым тады кіраваліся стваральнікі гэтага індэкса?
Думаю, яны кіраваліся чыста фармальнымі прыкметамі. Часам гэтыя прыкметы вельмі дзіўныя, як, напрыклад, даступнасць насельніцтва да зброі, наяўнасць марскіх партоў, і іншыя моманты, якія з велізарнай цяжкасцю можна аднесці да вызначальніку баяздольнасці войска.
Людзі, якія сядзяць недзе за Ла-Маншам ці за акіянам, слаба ўяўляюць рэальную сітуацыю. Важна ж не проста колькасць штыхоў і танкаў, а як часта яны вучацца, як часта страляюць. Сістэма вайсковай адукацыі ў Беларусі таксама вельмі добрая.
Таксама варта адзначыць, што ў нас ёсць такі важны элемент, як сілы спецыяльных аперацый, а таксама брыгады ГРУ, якія здольныя выконваць баявыя задачы і на тэрыторыі патэнцыйнага праціўніка – яны мабільныя і натрэніраваныя на ўзроўні расейскага спецназу. І гэта важны элемент, які, калі ўсё добра ўзважыць, можа згуляць важную ролю.
«Беларуская сістэма СПА – адна з лепшых у свеце»
У сучаснай вайне напад з паветра – адзін з галоўных элементаў баявых дзеянняў. І калі ўзяць нашую сістэму супрацьпаветранай абароны, то па сваёй насычанасці і тэхнічнай аснашчанасці яна адна з наймацнейшых у свеце – у нас чатыры брыгады С-300 розных мадыфікацыяў, я ўжо не лічу «Букі» і С-200 – для такой маленькай тэрыторыі гэта вельмі шмат. Іран, тэрыторыя якога ў восем разоў большая, хацеў закупіць для сваёй абароны адну брыгаду С-300. І яны лічаць, што адна брыгада значна ўзмоцніць іх баяздольнасць. Больш за тое, у нас ёсць магчымасці для мадэрнізацыі гэтай тэхнікі. Наагул, такой колькасці сілаў дастаткова для адбіцця любога паветранага нападу.
Аляксандр Алесін: Вялізныя запасы ўзбраення і рознай вайсковай маёмасці, а таксама рэсурсы для мадэрнізацыі тэхнікі (такія, як Баранавіцкі авіярамонтны завод, якасць працы якога прызнаная ў свеце) – усё гэта хоць і не новае, але, калі за гэтым усім сачыць належным чынам – цалкам баяздольнае.
А адносна саміх расейцаў? Другое месца – войска сапраўды ў парадку?
Яшчэ Бісмарк казаў, што Расея ніколі ні такая слабая, ні такая моцная, якой падаецца – гэта значыць, ісціна недзе пасярэдзіне. Дзякуючы закупам найноўшых ўзбраенняў расейская армія сапраўды другая. Проста ЗША значна больш траціць на абарону. Ды і перыяд, калі расейцы пачалі наводзіць парадак у войску адносна невялікі – гадоў пяць.
Беларусь пераможа Расею
Belsat.eu: Пра моц беларускага войска мы кажам як бы «на паперы» – аднак, у выпадку расейскай агрэсіі, ці не пяройдзе частка жаўнераў і афіцэраў на бок ворага, як гэта адбылося ў Крыме?
Аляксандр Алесін: Гэта залежыць ад ступені патрыятычнасці беларускіх жаўнераў і афіцэраў. У першыя гады пасля абвяшчэння незалежнасці Беларусі быў вялікі адсотак былых савецкіх афіцэраў, якія перайшлі ў беларускае войска – гэтыя людзі былі выхаваныя патрыётамі ўсяго шматнацыянальнага савецкага народа, і чакаць, што гэтыя людзі будуць самааддана абараняць Беларусь, было цяжкавата. А цяпер людзі ад падпалкоўніка і ніжэй – людзі новай генерацыі. Яны выхаваныя на традыцыях ужо новай беларускае дзяржавы. Я не думаю, што яны будуць здаваць краіну. Але калі нешта здарыцца, барацьба пяройдзе ў партызанскую стадыю. І, як паказвае практыка, вялікія краіны-агрэсары не выйграюць такую вайну.
Погляд знутры
Адносна моцы беларускае сістэмы супрацьпаветранай абароны супрацьлеглае меркаванне мае вядомы беларускі дзеяч, а таксама былы жаўнер войскаў СПА Франак Вячорка:
Я служыў у брыгадзе, якая размяшчаецца на мяжы з Украінай. Нашыя лакатары дабівалі да менскага раёну. Нашыя брыгады і асобныя часткі раскіданыя па ўсёй краіне. Амаль усе ўзоры тэхнікі, якую мы выкарыстоўвалі, былі 70-80-х гадоў, але былі, вядома, і нейкія сучасныя элементы, і мадыфікацыі 90-х гадоў. З намі праводзілі адукацыйныя заняткі па карыстанню новымі ўзорамі тэхнікі, але тады (2010 г.) мы іх так і не атрымалі.
І як, з пункту гледжання простага «тэрміновіка», выглядае абароназдольнасць краіны?
Аднойчы мы суправаджалі борт Лукашэнка, які ляцеў у Кіеў: па дадзеных нашага абсталявання мы бачылі, што борт вось-вось прызямліцца ў Кіеве, а тэлевізар у штабе паказваў, што Лукашэнка ўжо выходзіць з самалёта. Абароназдольнасць краіны ставіцца пад сумнеў на аснове такіх спазненняў.
Жаўнерская служба, напэўна, скіраваная не столькі на абарону, колькі гэта жаданне проста заняць нашыя рукі – тое ж самае дублявалася кампутарнымі сістэмамі больш ці менш сучаснымі, якія, безумоўна, былі больш дакладныя.
А што наконт мабільнасці войскаў?
Я бачыў тэхніку, якая 20-30 гадоў не рухалася з месца. Шанцаў на паспяховы завод гэтай тэхнікі мінімальны. У цэлым жа, нам казалі, што салдаты тэрміновай службы – запасны рэзерв, а асноўная праца па абароне паветранай мяжы праводзіцца кампутарнымі сістэмамі і вайскоўцамі-кантрактнікамі, прафесіяналамі. У Менску і Баранавічах стаяць сучасныя аўтаматызаваныя сістэмы кіравання, якія кампутарным чынам збіраюць усё дадзеныя
У нашых казармах усе сцены былі абвешаныя плакатамі з характарыстыкамі амерыканскіх самалётаў F-16, F-17, але потым нам сказалі, што нашыя станцыі радыёлакацыйнага сачэння 70-х гадоў не ўбачаць ні той, ні іншы самалёт.
Беларускія сістэмы СПА пасадзілі амерыканскі беспілотнік
Мы можам казаць пра тое, што тэхніка 70-80 гадоў (хоць і мадэрнізаваная), пра якую кажа Франак – актуальная для нашага часу? Аляксандр Алесін пералічвае некалькі момантаў:
– Паказальны выпадак адбыўся ў Югаславіі, калі там збілі натаўскі «Стэлс» F-117. Яго збіла савецкая станцыя, распрацоўка якой пачалася ў 60-я гады. Знойдзены ён быў даўгахвалевым радарам такіх жа гадоў. Аказалася, што старыя савецкія радары лёгка выяўляюць самалёты «Стэлс».
– Для выяўлення нізкалётных крылатых ракетаў і лёгкаматорны самалётаў у Беларусі стварылі радыёлакацыйную станцыю «Роса РБ», якая падымаецца або на мачце, або замацоўваецца на вышынных будынках і сочыць як бы зверху ўніз. Таксама прыходзяць і найноўшыя станцыі «Усход». Ёсць дадзеныя, гэтыя станцыі прадаюцца ў Іран. Іранцы пасадзілі найноўшы амерыканскі беспілотнік «Сенцінел», і ёсць інфармацыя, што пры гэтым ужывалася беларускае абсталяванне.
– Пытанне, вядома, заключаецца ў тэмпах пераўзбраення, на што патрэбныя грошы. І праца гэтая паскорылася пасля скандалу са шведскім самалёцікам. На нізкай вышыні ён пранік на тэрыторыю Беларусі, і не быў заўважаны – ва ўсім свеце радыёлакацыйная тэхніка працуе на вышыні ад 50-ці метраў, а самалёцік ляцеў ніжэй.
Belsat.eu: Мы можам казаць пра тое, што такі самалёцік мог заляцець і ў любую іншую краіну?
Аляксандр Алесін: Так здараецца. ЗША змагаецца з калумбійскай наркамафіяй, і калумбійцы дзясяткі тон наркотыкаў рэгулярна перакідваюць менавіта на нізкалётных самалётах. І вось для гэтага як раз і могуць выкарыстоўваць радары на матчах або дырыжаблях.
