Ягоная сям’я гэтак і не даведалася, што памёр ён не сваёй смерцю, а быў расстраляны. 18 лютага споўнілася 120 гадоў з нараджэння слыннага літаратара, публіцыста і навукоўца Максіма Гарэцкага. Яго можна лічыць пачынальнікам беларускай ваеннай дакументалістыкі. Твор «На імперыялістычнай вайне» выйшаў 3 гадамі раней за раман Рэмарка «На Заходнім фронце без зменаў».
У Цэнтральнай бібліятэцы імя Якуба Коласа НАН Беларусі прэзентавалі выставу «Браму скарбаў сваіх адчыняю…», прысвечаную 120-годдзю Максіма Гарэцкага. Упершыню для грамадскасці экспанавалі арыгіналы рукапісаў пісьменніка розных гадоў, сярод якіх – і спроба пяра 1912 года, аповесць «Камароўская хроніка», пераклад «Віленскіх камунараў» на расейскую мову, чарнавікі ды занатоўкі. Сярод экспанатаў – пасведчанні пісьменніка, ягоныя лісты, сямейныя здымкі. Акрамя таго, на выставе экспанаваныя выданні твораў Гарэцкага розных гадоў, даследаванні ды ўспаміны, прысвечаныя класіку.
«Наш аддзел атрымаў большасць гэтых рукапісаў шмат гадоў таму ад Леанілы Усцінаўны Гарэцкай, жонкі пісьменніка. Мы пастанавілі, што нагода 120-гадовага юбілею – найлепшы час для абнародавання гэтых унікальных дакументаў», – зазначае суарганізатарка выставы, загадчыца сектару рукапісаў бібліятэкі Таццяна Жук.
{movie}Таццяна Жук пра выставу|right|9279{/movie}
Пляменнік беларускага дзеяча, акадэмік Радзім Гаўрылавіч Гарэцкі цвердзіць, што гэтыя дакументы цудам захаваліся да нашага часу. Частка твораў знікла ў выніку шматлікіх пераездаў і канфіскацыяў. Аднак і сам аўтар не заўжды дбайна ставіўся да сваёй творчасці: напрыклад, дазваляў сваім дзецям маляваць у сшытках з чыставікамі вершаў.
У чытачоў ёсць унікальная магчымасць на ўласныя вочы пабачыць рукапісы Гарэцкага рознага перыяду, ягоныя дакументы і фотаздымкі. Праз 3 дні арыгінальныя экспанаты заменяць фотакопіямі.
Настасся Яўмен, belsat.eu