Густы сасновы бор у гомельскай Навабеліцы. Мясціны на гэтак званым 9-м кіламетры бачылі масавыя расстрэлы. І ўжо бліжэйшым часам тут маюць уладкаваць свой быт гомельскія семʼі. Адпаведна з генпланам забудовы Гомля, тут паўстануць шматпавярховікі. Паводле гісторыка Васіля Палякова, найхутчэй забудова закране месца масавых расстрэлаў.
«У 2007-м 52-гі пошукавы батальён праводзіў раскопкі. Яны знайшлі парэшткі 70-ці чалавек. Але афіцыйна не зрабілі заявы, што гэтыя людзі – расстраляныя НКУСам ахвяры», – зазначыў гісторык.
Тады даследнікі надрукавалі невялікае паведамленне, што найхутчэй расстрэльвалі тут фашысты. Гісторык дадае, што пазнейшыя аматарскія раскопкі пацвердзілі: ахвяраў было значна больш за 70, і расстрэлы адбываліся яшчэ да нямецкай акупацыі.
Паводле даўгавечнікаў, у лесе расстрэльвалі і камуністы, і фашысты
Але на тэрыторыі, вылучанай пад забудовы, раскопак не было: улады праводзіць іх адмаўляюцца.
Успаміны сведкі тутэйшых расстрэлаў запісаў філосаф Яўген Ткач ды апублікаваў іх у сваёй кнізе «Праз 20-е стагоддзе, ці Адрынанне». Селянін распавёў яму жудасныя падрабязнасці рэпрэсіяў 30-х гадоў.
«Яны ўсіх стралялі, пакуль не перастралялі. Адзін стаў плакаць і прасіць, і казаць што ў яго дзеці, казаў «я ні ў чым не вінаваты». І ўсё роўна яго застрэлілі, рухнуў ён», – распавёў Яўген.
Будаўніцтва супярэчыць закону «Аб пахаванні і пахавальнай справе»
«Надзелы зямлі, на якіх месцяцца старыя магілы, выкарыстоўваюцца пад зялёныя насаджэнні. Узвядзенне капітальных пабудоваў (будынкаў, збудаванняў), іншых пабудоваў, за выключэннем мемарыяльных і культавых, на гэтай тэрыторыі забараняецца», – сцвярджаецца ў законе.
У жыхароў Навабеліцы стаўленне да планаў гарадскіх уладаў адназначнае
«Грэх будаваць штосьці на іх, адназначна».
«Часта ходзім адпачываць у гэты лес. А куды пайсці далей, калі гэта вырубіць».
«На месцы пахаванняў гэта ўвогуле не этычна. Як людзям жыць на могілках?!».
«Няма іншага месца, ці што? Я думаю што можна месца знайсці і ў іншым месцы».
– мяркуюць мясцовыя.
Ці пачуюць гэтыя галасы ўлады?
І ў 2015-м, і ў 2016-м жыхарам Гомля ўдалося адстаяць перад забудоваю іншае месца масавых расстрэлаў – Ляшчынскі лес, і атрымаць ад чыноўнікаў абяцанне, што новых пабудоваў там не будзе. Як аказалася, коштам забудовы іншага месца рэпрэсіяў.
Марына Вашкевіч, «Белсат»
