Амаль 6000 подпісаў супраць імавернай русіфікацыі польскіх школаў былі сабраныя за няпоўныя 2 месяцы. Акцыю ініцыяваў незарэгістраваны Саюз палякаў у Беларусі. Бацькі польскамоўных навучэнцаў гэтым разам звярнуліся да кіраўніка краіны.
Беларускі парламент ужо ў ліпені можа прыняць праект паправак у Кодэкс аб адукацыі. Паводле іх, у школах, дзе навучанне вядзецца на мовах нацыянальных меншасцяў, будзе пяць прадметаў, якія мусяць абавязкова выкладацца на адной з дзяржаўных моваў Беларусі – па-беларуску або па-расейску. Гаворка пра ўрокі па гісторыі Беларусі, сусветнай гісторыі, геаграфіі, а таксама заняткі па прадметах «чалавек і свет» ды «грамадазнаўства». Да таго ж выпускныя іспыты трэба будзе здаваць таксама на дзяржаўных мовах.
«Калі папраўкі зацвердзяць, школы з польскай моваю навучання ўжо не будуць з польскай мовай навучання, а з расейскай. Гэта нас занепакоіла. Гэта занепакоіла перш за ўсё бацькоў», – дзеліцца Анджэліка Борыс, старшыня непрызнанага Саюзу палякаў.
Чыноўнікі супраць бацькоў
Бацькоў непакоіць і тое, што некаторым навучэнцам цяпер іспыты давядзецца здаваць на мове, якая раней не была моваю навучання. Сёлета яны скіравалі зварот у Міністэрства адукацыі з патрабаваннем адмовіцца ад планаваных зменаў. У мінулым месяцы чыноўнікі далі адмоўны адказ, у якім патлумачылі, што прычына новаўвядзення – гэта нізкі ўзровень навучання ў польскіх школах. Прадстаўнікі ведамства таксама мяркуюць, што выкладанне некаторых прадметаў на дзяржаўных мовах спрыяе сацыялізацыі дзяцей. З такою пазіцыяй не згаджаюцца прадстаўнікі польскае меншасці.
«Гэта пярэчыць не толькі дзейнаму заканадаўству, але і дамоўленасці, якая была падпісаная летась у ліпені паміж урадам Польшчы і Беларусі», – звяртае ўвагу Тадэвуш Гавін, ганаровы старшыня непрызнанага Саюзу палякаў.
Польская меншасць змагаецца за польскія школы не першы год
Змяніць Кодэкс аб адукацыі не на карысць нацыянальных меншасцяў улады спрабуюць не першы раз. У першыню такія планы былі агучаныя тры гады таму. Тады бацькі польскамоўных вучняў з Горадні і Ваўкавыску сабралі больш за 1500 подпісаў супраць зменаў. Пасля гэтага іх рэалізацыю замарозілі. Цяпер прадстаўнікі непрызнанага Саюзу палякаў у Беларусі таксама чакаюць станоўчага развязання.
«Мы чуем як беларускія ўлады дэкларуюць жаданне супрацы з Польшчаю. Я мяркую, што было б добрым знакам, калі б парламент не ўвёў гэтыя папраўкі ў кодэкс», – кажа спадарыня Борыс.
Канчаткова будзе пастанаўляць не парламент, а справа польскай мовы можа мець палітычны корань. Зрэшты, і самым беларусам нялёгка. За права навучаць сваіх дзяцей у Беларусі на роднай мове ім даводзіцца даслоўна змагацца.
Ян Бабіцкі, «Белсат»
